"Ons land is een vogel die leert vliegen en het leger heeft onze vleugels gebroken", zei een wijze student met gevoel voor poëzie over de situatie in zijn land Myanmar, het voormalige Birma. Studenten zijn soms meer belezen dan hun leiders, en vertonen vaak meer empathie. Dikwijls is bij die studenten ook veel liefde voor hun land te vinden, ook al zien ze als geen ander de tekortkomingen van hun natie. De besten onder hen zijn ook nog licht activistisch en gebruiken de moderne middelen om die situatie aan te kaarten, soms met gevaar voor lijf en leden.

De regering in Myanmar was rechtmatig aan de macht na een buitengewone verkiezingsoverwinning van meer dan tachtig procent. Anders dan men denken zou, wijzen overwinningen van die omvang niet noodzakelijk op stabiele situaties. Niettemin was het bewind in handen van een wijze Nobelprijswinnares, Aung San Suu Kyi, die op een zeer slappe koord moest dansen om de evenwichten in haar land niet te verstoren. Zoals men weet, bracht deze dame jarenlang door in huisarrest voor ze een tiental jaren geleden, rond haar 65e, de regering mocht leiden. Voor het zover was, mocht ze weliswaar nog naar het buitenland, maar ze zou dan niet meer kunnen terugkeren hebben. Aung San moest destijds haar zieke echtgenoot in het buitenland laten sterven zonder hem de laatste vier jaar voor zijn overlijden nog te hebben kunnen zien.

De democratie is geen wondermiddel, noch zijn er twee democratieën op deze wereld perfect gelijk. Het is wel het beste systeem, maar het heeft nog nooit niet onder druk gestaan. Dit is vandaag duidelijker, omdat zelfs in een land als de Verenigde Staten vreemde dingen gebeuren. Ook werd het uitsluitingsbeleid van Myanmar tegen de Rohingya-moslims, dat in 2017 tot een pijnlijk dieptepunt kwam, serieus over de hekel gehaald door het Internationaal Gerechtshof in 2019. Het gezag van Aung San Suu Kyi kon dat beleid niet vermijden, noch het rechtvaardigen in de ogen van de internationale gemeenschap.

Karl Popper zei dat een belangrijk, zo niet het belangrijkste verschil tussen democratie en tirannie erin bestaat dat de eerste wel, en de tweede geen verandering toelaat zonder geweld.

Die dunne lijn is opnieuw overschreden in Myanmar. Alle bevoegdheden liggen er nu bij het leger: de wetgevende, de uitvoerende, net zo goed als de rechterlijke. De geschiedenis toont ons dat daar weinig goeds van komt. Slechts voor één jaar, beloofde datzelfde leger. De geschiedenis toont ook dat zo'n regime zich zelden aan de zelf opgelegd deadline houdt.

De meest nodige evolutie in de internationale politiek, is dat we leren ons snel als één front uit te spreken. Met dat doel kwam de VN Veiligheidsraad tezamen, maar hij slaagde er maar moeizaam en halfslachtig in om met één mening naar buiten te komen. China en Rusland aarzelen. Ook in de EU is het soms moeilijk op één lijn te geraken tegenover bijvoorbeeld Wit-Rusland, Oekraïne of Rusland. Vooruitgang is een moeilijk proces, het is nooit anders geweest, het zal nooit anders zijn.