De DNA-databank voor vermiste personen is een succes. Dat zegt het Nationaal Instituut voor Criminologie en Criminalistiek (NICC) iets meer dan een jaar na de oprichting ervan. In negen dossiers, waaronder dat van de Nederlandse Corrie van der Valk, kon de databank tot een identificatie leiden. Op termijn is het de bedoeling dat er meer dan driehonderd DNA-profielen van vermiste personen aan worden toegevoegd.
Sinds 1 juli van vorig jaar werkt het NICC aan de opbouw van een databank voor vermiste personen. In alle verdwijningsdossiers van 2007 tot nu wordt actief DNA-materiaal opgespoord, in de hoop dat die nieuwe informatie alsnog tot een doorbraak kan leiden. Ook in oudere dossiers kan dat gebeuren, op aangeven van de Cel Vermiste Personen van de federale politie en mits goedkeuring van het parket.
“In de databank zitten drie soorten DNA-profielen”, zegt Bieke Vanhooydonck van het NICC. “Enerzijds zijn er de vermiste personen, anderzijds de onbekende lichamen. Een derde, nieuwe categorie zijn de DNA-profielen van familieleden van vermiste personen. Als we van een vermiste persoon geen eigen DNA hebben, kan het DNA van bijvoorbeeld een ouder ook leiden tot een identificatie.”
Tandenborstel
Sinds de oprichting van de databank kon het NICC al 78 nieuwe DNA-profielen toevoegen. Het instituut hoopt om in vijf jaar tijd DNA van meer dan driehonderd vermiste personen te kunnen toevoegen. Al zal dat een huzarenstukje worden. “Ten eerste moet er nog DNA-materiaal vindbaar zijn. Een typisch voorbeeld is een tandenborstel die de dag voordien nog door het slachtoffer was gebruikt. Het materiaal moet ook nog bruikbaar zijn. Wat DNA van familieleden betreft moet er ook nog familieleden vindbaar zijn, en ze moeten bereid zijn DNA af te staan. Ook dat is niet altijd het geval: soms willen de nabestaanden het verhaal na al die jaren liever laten rusten. Het is de Cel Vermiste Personen, waarmee we heel nauw samenwerken, die zich inzet om al dat materiaal te verzamelen.”
Dankzij de toevoeging van die nieuwe profielen kon het NICC negen keer tot een identificatie komen. “Dat is een groter succes dan we zelf hadden verwacht, vooral omdat we nog niet zo heel veel profielen hebben”, aldus Vanhooydonck. “Ter vergelijking: in sommige andere databanken zitten honderdduizenden profielen.”
Kerkhof
Een tot de verbeelding sprekend dossier is dat van Corrie van der Valk (58), een Nederlandse vrouw - en telg van een rijke horecafamilie - die in 2001 verdween. Jarenlang was het onduidelijk wat met haar was gebeurd en werd in de media druk gespeculeerd over haar lot. Tot november vorig jaar, toen de speurders een lichaam opgroeven op het kerkhof van Bois-de-Villers bij Profondville, een plaats in de buurt van Namen. Die opgraving gebeurde in het kader van de nieuwe databank.
Het DNA-profiel werd uitgewisseld met Nederland en zo kon Corrie na al die jaren worden geïdentificeerd. Ze bleek in 2001 te zijn omgekomen toen ze werd aangereden door een trein. Vermoed wordt dat ze uit het leven was gestapt.
Verbrand
Nog in november 2018 werd dankzij de databank de moord op de Vietnamese Nguyen Thi Xuan (27) opgelost. Haar verkoolde lichaam was op 31 december 2016 aangetroffen door jagers in Geluwe. Omdat het zo verminkt was, kon de vrouw aanvankelijk niet worden geïdentificeerd en werd een opsporingsbericht met een 3D-tekening verspreid, zonder resultaat. Bijna twee jaar lang tastte de politie compleet in het duister. De zaak dreigde een cold case te worden.
Het was pas toen de familie van Thi Xuan erachter kwam dat ze vanuit Japan met een Belg was meegereisd naar ons land, dat alles in een stroomversnelling kwam. Eindelijk kon het NICC via DNA-onderzoek een naam kleven op het verkoolde lichaam. De man met wie ze was meegereisd en de enige contactpersoon die ze had in België, John V. uit Zonnebeke, werd opgepakt en bekende de moord. Hij zou haar bewust naar België hebben gelokt met de bedoeling haar hier te doden. Zijn motief: hij had een relatie met Thi Xuan, maar had haar niet verteld dat hij ook nog een andere vriendin had bij wie hij een zoontje had verwekt. Uit angst dat ze alles zou opbiechten aan zijn gezin, besliste hij haar te doden.
Dialoog
Het NICC probeert nu zo veel mogelijk parketten te overtuigen van het nut van de databank. Volgens Vanhooydonck zijn de successen een dankbaar argument. Al zijn er ook nog werkpunten, vooral op internationaal vlak. “In het geval van Corrie van der Valk wisselde Nederland het DNA-profiel uit omdat men tijdens het onderzoek uitging van een misdrijf”, zegt zij. “Maar die uitwisseling gebeurt niet standaard. Als er een lichaam aanspoelt in Nederland, dan zal men niet automatisch het DNA-profiel uitwisselen met België. Er zijn op verschillende niveaus gesprekken lopende om de uitwisseling met de ons omringende landen te verbeteren, maar sommige aanpassingen vergen wetswijzigingen en dat vraagt tijd. Maar het feit dat er al dialoog is, is een goede zaak.”
Dennis Van Damme