HASSELT Sinds dit weekend hebben alle gedetineerden van de Hasseltse gevangenis telefoon op cel. Hasselt is de eerste Vlaamse gevangenis waar het nieuwe telefoonproject wordt uitgerold. Na de herfst moet elke Belgische gevangene kunnen bellen vanuit zijn of haar cel.
Het Henegouwse Jamioulx kreeg de primeur voor België. Tegen het einde van het jaar volgen alle andere Belgische gevangenissen. Volgens minister van Justitie Koen Geens (CD&V) zorgt het plaatsen van een telefoon op iedere cel voor “meer penitentiaire veiligheid voor het personeel. De gevangene krijgt meer vrijheid om te kiezen wanneer hij of zij iemand belt en dat zorgt voor minder frustraties en betere kansen op re-integratie.
“Wij zijn de eerste Vlaamse gevangenis waar dit systeem wordt uitgerold”, zegt Paul Dauwe, gevangenisdirecteur van Hasselt. “Sinds vrijdag zijn alle telefoontoestellen geïnstalleerd in zo'n 400 (gezamenlijke) cellen. De kostprijs voor onze gevangenis is nul. De firma die de openbare aanbesteding heeft gekregen, verdient dat geld terug met de telefoonkosten die worden aangerekend. Die kosten zitten rond de 0,11 cent per minuut. Elke gevangene heeft een persoonlijke code gekregen die gekoppeld is aan een individuele rekening. Het is dus niet zo dat ze gratis kunnen bellen.” De belkosten voor de gedetineerden worden wel sterk verlaagd. België is op de vingers getikt door de Federale Ombudsman en het Europees Comité omdat telefoneren voor gevangenen een pak duurder was dan voor vrije burgers en nu is er een akkoord met de leverancier van die telefoondiensten.
Persoonlijke code
De gevangenis kan het belgedrag van elke gevangene controleren of beperken via de persoonlijke code. “We kunnen bijvoorbeeld beperkingen opleggen in verband met het tijdstip of het aantal uren dat er gebeld mag worden. We kunnen ook bepaalde nummers blokkeren, bijvoorbeeld van andere gevangenissen, familieleden of slachtoffers van de gedetineerde. Alle nummers die een gedetineerde belt, worden ook op een lijst geregistreerd. Politiediensten en parketten kunnen die lijst opvragen en dat hebben ze in het verleden ook al vaak gedaan.” Afluisteren of gesprekken opnemen van gevangenen laat de wet niet toe. “Tenzij een politiedienst de toestemming vraagt aan een onderzoeksrechter in het belang van een onderzoek. Gedetineerden kunnen nu in principe ook bellen wanneer ze willen. Het systeem legt hen geen beperkingen op, maar dat voordeel kan natuurlijk wel altijd afgenomen worden. Van buitenaf naar gevangenen bellen kan uiteraard niet.”
Frustratie
Bestaat het risico zo niet dat misdadigers vanuit de gevangenis snode plannen kunnen smeden? “Dat is niet uit te sluiten, maar dat kon vroeger ook via briefwisseling of via persoonlijk contact tijdens de bezoekuren. Het is aan de gerechtelijke diensten om de verschillende contacten te onderzoeken die een verdachte gevangene heeft. Het nadeel weegt niet op tegen de voordelen. Vroeger moesten de gedetineerden op de gang gaan telefoneren aan een telefooncel. De chef moest een hele boekhouding bijhouden wie wanneer mocht bellen. Dat zorgde voor veel gepuzzel en extra werk. En als er dan aan de andere kant niet werd opgenomen, zorgde dat ook nog eens voor heel wat frustraties en conflicten. Het systeem is nu een paar dagen operationeel en we merken al dat er veel minder discussie is.”
Volgens Dauwe zorgt regelmatig telefonisch contact met familieleden en vrienden later ook voor een betere re-integratie in de samenleving. “Wat maakt dat iemand niet recidiveert? Dat hij maatschappelijk geborgen is en familiale contacten heeft. De meeste gevangenen zijn geen zware misdadigers, maar mensen die ook in het gewone leven niet goed weten van welk hout pijlen maken. Ze zitten terecht in de gevangenis, maar we moeten er toch op inzetten dat ze straks beter functioneren in de samenleving.”
Mark VAN LUYK