V-EUROPE: slachtoffers van zware misdrijven verenigen zich tegen bureaucratisch onrecht

Een papieren rompslomp, falende slachtofferhulp en gebrekkige financiële steun. De verwijten van slachtoffers van zware misdrijven aan het adres van de overheid zijn niet mals. Recent kwamen ze hiervoor weer maar eens op straat. ‘In de ogen van de overheid zijn wij nog steeds lastposten’, klinkt het.

Philippe Vansteenkiste verloor zijn zus Fabienne bij de terreuraanslag in Zaventem.

Sinds dé Witte Mars in 1996, worden er vaker optochten georganiseerd om onrecht in ons land aan de kaak te stellen. Zoals recent op 9 november in Aalst. Tijdens die Witte Mars telde de politie iets meer dan 1.000 mensen. Volgens de organisatoren waren het er zeker 3.000. ‘Waarom probeert men het belang van onze optocht te minimaliseren?’ zucht David Van de Steen, de man achter de succesfilm ‘Niet Schieten’. ‘Zelfs de staatsveiligheid was aanwezig om ons in de gaten te houden. Alsof wij staatsgevaarlijk zouden z?n...’

SERENE BETOGING

De serene mars werd gesteund door V-Europe. Deze vereniging van slachtoffers van zware misdrijven werd opgericht na de terreuraanslagen van 22 maart 2016 in Brussel. Philippe Vansteenkiste, één van de oprichters van V-Europe, verloor bij de aanslag in Zaventem z?n zus. ‘Fabienne was een gewéldige vrouw’, zegt Philippe. ‘Ze stond alt?d klaar voor anderen. Ook de dag van de aanslag: haar shift zat er eigenlijk op maar ze wilde toch nog even doorwerken voor haar werkgever, Aviapartner.’ Haar goedheid werd haar noodlottig. B? de verwerking nadien voelden de nabestaanden zich in de kou gezet door de overheid. ‘Ik geef een klein voorbeeld: bij wélke instantie waar we passeren en bij wélke administratieve stap, moeten we zwart op wit aantonen dat Fabienne is overleden’, zegt Philippe. ‘Da’s keihard.

Waarom kan die informatie niet gewoon één keer algemeen geregistreerd worden?’

BIJNA BANKROET

Politie en hulpdiensten zijn nu al opgeleid voor slachtofferbejegening, zoals dat heet. Hoe moeten ze een slachtoffer meteen na een drama benaderen? Da’s goed voor de eerste fase. Nadien is echter gespecialiseerde hulp nodig. Die wordt in principe gratis geboden bij CAW’s (Centra Algemeen Welzijnswerk).

Een procédé dat volgens Philippe Vansteenkiste jammerlijk faalt, want: ‘Er z?n gewoon te weinig experten om een grote ramp zoals die op Zaventem op te vangen. Ik ken slachtoffers die naar het buitenland moesten voor gepaste begeleiding. Hoe is zoiets mogelijk? En dan zwijg ik nog over de strijd met de verzekeringsmaatschappijen, die er alle baat b? hebben om de percentages van invaliditeit zo laag mogelijk te houden.’ Philippe stipt ook aan dat de wet, die de terugbetaling regelt van psychotherapieën, één jaar na datum nog alt?d niet van kracht is. ‘Drie jaar na de aanslagen op Zaventem en het metrostation van Maalbeek z?n ze er zelfs nog niet uit welke verzekering aansprakelijk is en moet betalen’, zucht Philippe. ‘Ik ken slachtoffers die hun medische kosten zelf hebben voorgeschoten en daardoor zo goed als bankroet z?n. Je raakt uitgeput als op de zoveelste expertise nog maar eens een tegenexpertise volgt. Velen geven het dan maar op.’

OPA IN DE KOU

En toch kan het nog erger. Dertig jaar geleden was er van slachtofferhulp helemaal geen sprake. ‘Destijds bekeek de overheid slachtoffers als lastposten, maar da’s in zekere zin nog alt?d zo’, meent David Van de Steen. David verloor op 9 november 1985 z?n ouders en z?n zus bij de laatste en bloedigste overval van de Bende van Nijvel op de Delhaize van Aalst. Z?n levensverhaal werd verfilmd door Stijn Coninx. De verontwaardiging van velen na het bek?ken van ‘Niet Schieten’ gaf mee de aanzet voor de Witte Mars in Aalst. ‘M?n grootvader, die me na de aanslag opving, moest alles zelf betalen’, vertelt David. ‘Gelukkig had h? een eigen zaak, anders was h? in zware armoede beland.’

KAPOTTE HEUP

David raakte zelf zwaar gewond bij de aanslag en ondervindt nog steeds de gevolgen van z?n blessures. ‘Mijn heup werd aan ?arden geschoten, ik ben een deel van de aders in m?n benen kwijt. Maar een compensatie krijg ik niet.’ Het meest verontwaardigd is David nog over het lamentabele onderzoek. ‘Dertig jaar na datum weet ik nog steeds niet wie mijn ouders en zus heeft vermoord, maar dat drama heeft wel m?n leven getekend.’ Jean Lambrecks verloor z?n dochter Eefje door de Bende Dutroux en herkent zich in de strijd van David Van de Steen. ‘Net als David hebben ook w? nog alt?d niet alle antwoorden’, zeggen Jean en z?n partner Els, die solidair z?n met de Witte Mars in Aalst. ‘In ons geval ligt het onderzoek vollédig stil.’

MINISTER LUISTERT

Er lijkt echter beterschap op komst. ‘Koen Geens is de eerste minister van Justitie die echt naar ons luistert’, aldus David Van de Steen. Geens zorgde er al voor dat de slachtofferhulp wordt uitgebreid. En twee weken geleden ontmoette h? in Par?s zes andere ministers van Justitie om afspraken te maken rond een betere vergoeding van terreurslachtoffers. De slachtoffers van de Bende van Nijvel zijn minister van Justitie Koen Geens ook erkentelijk dat hij de verjaringstermijn verlengde. Het onderzoek werd overgeheveld naar het federale parket. ‘Er wordt volop gewerkt aan een betere regeling’, laat de minister ons weten. H? ontkent dan ook met klem dat slachtoffers anno 2018 nog steeds als lastposten worden gezien door de overheid. ‘Wat de verzekeringen betreft: die zaak wordt momenteel besproken in het parlement en er worden nog hoorzittingen gehouden.’ Bronnen bij de overheid geven toe dat het door de wirwar van bevoegdheden en ministers in ons land niet evident is om slachtoffers een optimale oplossing te garanderen.

TEKST: GUY VAN GESTEL