1.Wat verandert er?

Op zestien ben je seksueel volwassen. Dat staat sinds 1912 in de strafwet. Seks hebben met iemand van 14 of 15 jaar betekent altijd een aanranding van de eerbaarheid, zelfs al is het met wederzijdse toestemming. De aanpassing van het strafwetboek stelt dat een jongere nu vanaf veertien jaar toestemming kan geven wanneer het leeftijdsverschil met de partner maximaal vijf jaar is en er geen machtsrelatie is tegenover de jongere. 'Dit helpt de bestaande verwarring uit de wereld', zegt minister van Justitie Koen Geens (CD&V).

2.Waren er dan zo veel problemen?

De verhalen bestaan, van ouders die dreigen met een strafklacht als ze het vriendje van de dochter niet zien zitten. 'Maar de verandering is ook belangrijk voor jongeren die al onder toezicht staan', zegt gezondheidspsychologe Erika Frans van Sensoa. 'Als twee vijftienjarigen in een jeugdinstelling samen onder de douche betrapt worden, is de instelling nu verplicht de jeugdrechter in te lichten. Die kan een sanctie opleggen. Terwijl het eigenlijk gaat om een normale seksuele ontwikkeling.'

3. Is seks op veertien niet heel vroeg?

De afgelopen jaren startten jongeren later met seks dan vroeger. Grootschalig Nederlands onderzoek in 2017 legt de gemiddelde leeftijd op 18,6 jaar, terwijl dat in 2012 nog 17 was. 'Maar achter die gemiddelden schuilt een grote diversiteit', zegt Erika Frans. 'Iedereen volgt zijn eigen parcours.'

4. Zijn jongeren zelf vragende partij voor die verlaging?

'Niet helemaal. We hebben samen met de Vlaamse Jeugdraad, Jong & Van Zin en de Kinderrechtencommissaris onderzoek gedaan bij jongeren. Vaak vinden ze zestien jong genoeg. Maar je moet kijken naar de realiteit. Negentig procent van de jongeren beleeft zijn eerste keer in een intieme relatie met veel liefde. Die moet je niet criminaliseren.'

5. De vrees van sommige ouders is dat jongeren nu sneller zullen beginnen met seks. Terecht?

'De wet zal niets veranderen aan hun gedrag', zegt Erika Frans. 'Je kunt ook de vraag stellen of je als ouder de strafwet nodig hebt om je kind op te voeden. Nu wordt die leeftijdsgrens van zestien soms gebruikt als reden om het voordien niet te veel over seksuele opvoeding te moeten hebben. Door iets in de criminaliteit te steken, wordt het taboe alleen maar groter. Stel dat een jongere iets ergs meemaakt op seksueel vlak. Als hij of zij weet dat het eigenlijk verboden is, zullen ze volwassenen minder gemakkelijk in vertrouwen durven te nemen.'

6. Waarom is het leeftijdsverschil op maximaal vijf jaar gezet?

'Dat heeft lang ter discussie gestaan', zegt Erika Frans. 'De bedoeling is de jongere te beschermen. Vroeger was er geen verschil in strafbaarheid tussen iemand van vijftien die seks had met een 17-jarige of met een 45-jarige. Vijf jaar lijkt misschien veel, maar dat hangt alweer af van de mensen in kwestie. Nu, het allerbelangrijkste is de wederzijdse toestemming. Misbruik blijft uiteraard strafbaar.' (cka)