Op vraag van minister van Justitie Koen Geens voerde de Kansspelcommissie een grondig onderzoek naar ‘loot boxen’ in videogames. Spelers kunnen tegen betaling een ‘loot box’ kopen –die hen een voordeel kan opleveren in het spel- zonder dat ze op voorhand de inhoud ervan kennen. De Kansspelcommissie oordeelt nu dat dit bij zeker drie videogames in strijd is met de kansspelwetgeving. ‘Een gesprek met de sector dringt zich op. Vaak zijn het kinderen die met dergelijke systemen in contact komen en dat kunnen we niet toelaten’, zegt minister van Justitie Geens.

De kwestie van de loot boxen kwam onlangs in de media toen het spel Star Wars Battlefront II werd gelanceerd. In die game konden mensen een voordeel aankopen met echt geld zonder dat men wist om welk voordeel het zou gaan. Gelet op het belang van de bescherming van minderjarigen en kwetsbare spelers, was dat heel verontrustend. Daarop vroeg minister Geens een onderzoek aan de kansspelcommissie.

De Kansspelcommissie onderzocht vier videospellen: Star Wars Battlefront II, Overwatch, FIFA 18 en Counter Strike: Global Offensive. Ze behoren alle tot het genre AAA-games, zijnde videospellen die een miljoenenpubliek bereiken overal ter wereld, vaak geproduceerd door grote studio’s. Die videospellen zijn verbonden aan eigen leeftijdssysteem (PEGI). Dat systeem oordeelt over inhoud van videogames, maar gaat niet na of er sprake is van systematisch inzetten, winnen of verliezen van reële geldbedragen.

Nochtans gebruiken ontwikkelaars steeds vaker systemen om spelers naar echt geld te doen grijpen eens ze een spel hebben aangekocht. De Kansspelcommissie heeft het onder andere over:

• Emotionele winstverwachting: onzekerheid loot box wordt gekoppeld aan winstverwachting;
• Een speler kan denken dat de aankoop van een loot box een voordeel oplevert, wat niet altijd het geval is
• Vermenging van fictie en realiteit: bekende reële personen promoten de duurste loot boxen;
• Gebruik eigen muntensysteem: voor een reëel bedrag kunnen spelers in-game munten kopen;
• Schijnbaar oneindige methodes om geld op spelersrekeningen te storten;
• Verbergen van de toevalsgenerator of toch ten minste de ondoorzichtigheid ervan.
   

Om van een kansspel te spreken, hanteert de Kansspelcommissie vier parameters. Is er sprake van een spelelement, kan een inzet leiden tot winst of verlies en heeft toeval een rol in het spelverloop. In het geval van FIFA 18, Overwatch en Counter Strike: Global Offensive oordeelt de Kansspelcommissie dat het systeem van loot boxen een kansspel vormt dat onderhevig is aan de Belgische Kansspelwetgeving. De ontwikkelaar van Star Wars Battlefront II voerde kort na de lancering enkele aanpassingen door zodanig dat het systeem van loot boxen in dat spel niet langer technisch een kansspel vormt.

Ondanks dat het systeem van loot boxen in de drie andere videospellen als kansspel kan worden gezien, ontbreekt het telkens aan bescherming van de spelers. Het feit dat het vaak om minderjarige spelers gaat is verontrustend. Het verdoken karakter van kansspelen is extra problematisch in het geval van kinderen. Indien hier niet op gepaste wijze wordt tussengekomen, zullen kansspelen in videospelen grote schade veroorzaken aan mens, familie en maatschappij.

De onderzochte spellen met betalende loot boxen, zoals deze momenteel in ons land worden aangeboden, zijn dan ook in overtreding met de kansspelwetgeving en kunnen strafrechtelijk worden aangepakt. De loot boxen dienen dan ook verwijderd te worden. Indien dat niet gebeurt, riskeren de exploitanten een gevangenisstraf tot vijf jaar en een geldboete tot 800.000 euro. Wanneer ook minderjarigen zijn betrokken, kunnen die straffen verdubbeld worden.  

Minister van Justitie Koen Geens wenst dan ook spoedig in dialoog te gaan, zowel met de ontwikkelaars, exploitanten als de Kansspelcommissie. Samen kan gekeken worden wie waar zijn verantwoordelijkheid moet nemen. “Kansspelen en gamen vermengen, zeker op jonge leeftijd, is gevaarlijk voor de geestelijke gezondheid. We namen reeds tal van maatregelen om zowel minderjarigen als meerderjarigen te beschermen tegen de invloed van onder andere gokreclame. Daarom moeten we er ook voor zorgen dat kinderen en volwassenen niet met kansspelen worden geconfronteerd wanneer ze plezier zoeken in een videospel.”

Peter Naessens, directeur Kansspelcommissie: “Betalende loot boxen zijn geen onschuldig onderdeel van videospellen die zich presenteren als behendigheidsspel. Spelers worden verleid en misleid hierdoor en geen enkele van de beschermende maatregelen inzake kansspelen wordt toegepast. Nu duidelijk is dat in het bijzonder kinderen en kwetsbare personen onbeschermd hieraan worden blootgesteld worden de spelfabrikanten maar ook betrokken partijen als FIFA bijvoorbeeld opgeroepen deze praktijk een halt toe te roepen.”