De Europese Commissie stelt vandaag een nieuw pakket antiterreurmaatregelen voor waarmee politie en justitie de online berichten van terroristen kunnen onderscheppen.
Van onze redacteur Wim Winckelmans
brusselPolitie en gerecht stoten vandaag vaak op de onwil van internetbedrijven en sociale media om inzage te krijgen in de internetcommunicatie van verdachten. De bedrijven verschuilen zich achter een kluwen van regels, zoals de wetten van de Europese lidstaat waar de gebruiker zich bevindt of die van het land waar de opgevraagde data zijn opgeslagen.
De VS hebben daar al een mouw aangepast met de Cloud Act, die het pakweg Facebook of Google ook moeilijker maakt om Europese speurders wandelen te sturen. Maar een Europese regelgeving ontbreekt voorlopig. In België is er wel een arrest van het Hof van Cassatie waardoor providers zich niet meer kunnen wegsteken achter het feit dat hun data niet in België maar bijvoorbeeld in Ierland zijn gestockeerd. Maar die regel is niet erg afdwingbaar als er binnen de Europese Unie geen consensus over bestaat.
Uitwisselingsbevel
Met het Europese voorstel moet daar verandering in komen. De Europese Commissie stelt een ontwerp-verordening voor rond e-evidence, waarbij er een bindend Europees uitwisselingsbevel wordt ingevoerd om elektronische gegevens uit te wisselen in het kader van een gerechtelijk onderzoek. Het bevel zal geldig zijn voor alle sociale netwerken, communicatiediensten, online marktplaatsen en internetproviders. Het geldt ook voor data en providers in de Verenigde Staten.
Daarmee wordt eindelijk vooruitgang geboekt in een discussie die al jaren aansleept. Onder meer België dringt al langer aan op vlottere inzage in internetcommunicatie. Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) ging enkele maanden geleden in de Verenigde Staten nog voor een doorbraak te pleiten.
De Europese Commissie legt de lat hoog door een verordening voor te stellen die alle lidstaten moeten overnemen zonder veel ruimte om ze aan te passen aan de eigen regels. Landen als Ierland en Nederland, die minder met terreur werden geconfronteerd of die grote aanbieders van internetdiensten binnen hun grenzen hebben, lagen tot nu toe dwars. En in het Europees Parlement waren er bedenkingen over de privacy.
Juiste moment
Het is dus helemaal niet zeker dat alle lidstaten zich zullen neerleggen bij wat de Europese Commissie vandaag voorstelt. 'Maar er is nu misschien wel een window of opportunity', zegt Europees Parlementslid Ivo Belet (CD&V). 'Nu de VS al een wetgeving hebben en Facebook door de recente schandalen minder sterk staat, is er misschien wel een kans om deze regels nog voor de Europese verkiezingen in het Europees Parlement goed te keuren. Wij willen dit zo snel mogelijk doen.'
Het belang van elektronische communicatie in gerechtelijke onderzoeken neemt almaar toe. In 2015 diende het Belgische gerecht zowat 2.000 verzoeken in bij providers om informatie te leveren, vorig jaar waren het er al 5.000. Online berichtendiensten zijn belangrijk voor terroristen om hun boodschap te verspreiden en acties te coördineren.
Wim Winckelmans