Het federaal parket onderzoekt geheime online marktplaatsen waar drugs en andere verboden middelen worden verhandeld.

Lange tijd was de 'Silk Road', de Zijderoute, de bekendste van de online verkoopplaatsen waar illegale goederen van eigenaar wisselen. Nadat het gerecht in 2013 had ingegrepen tegen die virtuele markt, kwamen websites zoals AlphaBay en Hansa in de plaats. Ook die gingen onderuit na politieacties. Vandaag speelt de immer volatiele illegale trafiek zich af op plekken als Dream Market of Tochka. Allerlei zaken gaan er over de toonbank. Behalve de onvermijdelijke soft- en harddrugs worden er ook kredietkaartgegevens, doping, gehackte mail-accounts en wapens verkocht.

De online marktplaatsen hebben met elkaar gemeen dat u ze doorgaans niet kunt bezoeken met een standaard internetbrowser zoals Firefox. Bezoekers gebruiken meestal de tor-browser. Die maskeert het internetverkeer van gebruikers door het via allerlei andere tussenstations te laten lopen. Daarnaast zijn de websites ook gecodeerd en kunnen alleen die speciale browsers ze openen.

Zo ver mogelijk geraken

Het federaal parket heeft een onderzoek geopend naar de illegale marktplaatsen op het 'darknet', vernam De Standaard. 'Elk onderzoek naar cybercriminaliteit is een sprong in het duister', zegt federaal magistraat Geert Schoorens. 'Zo weet je vooraf nooit in welk land je zult uitkomen. In het geval van de online marktplaatsen maken we selecties als we zien dat er Belgische slachtoffers zijn (bij oplichting, red.), maar de kans is klein dat we ook bij Belgische verdachten belanden. De ambitie is om zo ver mogelijk te geraken: in het beste geval is het resultaat de identificatie van verdachten en hun arrestaties.'

Om slagvaardiger te kunnen optreden bij cyberonderzoeken, richtte het federaal parket daarvoor een aparte eenheid op (zie inzet).

Ook al lijken ze soms ongrijpbaar, verschillende gerechtelijke successen tonen aan dat de 'dark markets' wel degelijk uit de lucht te halen zijn. Vorige zomer slaagde het Nederlandse gerecht erin zich voor te doen als beheerders van de Hansa Market, waardoor ze alle transacties én de verdachten konden opvolgen. Het gevolg waren arrestaties in heel Europa.

ZhaoDong1982

De transacties op de verborgen marktplaatsen worden uitgevoerd met cryptomunten zoals bitcoin. Die zijn moeilijker traceerbaar dan gewone betalingen via de bank. 'Maar op een gegeven moment komt dat zwarte geld naar de oppervlakte als de criminelen er iets mee willen doen', zegt Schoorens. 'Daar werken we ook op.'

In juli vonden verschillende aanhoudingen plaats in een onderzoek naar transacties op localbitcoins.com. Bezoekers konden bitcoins daar voor cash inruilen, maar alleen in grote bedragen en tegen een commissie die veel hoger ligt dan op andere wisselmarkten. Het gerecht merkte dat onder meer iemand met het pseudoniem 'ZhaoDong1982' in België en de grensstreek met Nederland en Duitsland actief was. Twee broers uit het Brusselse werden aangehouden op verdenking van witwassen.

Nikolas Vanhecke