België blijft zijn rol opnemen in de strijd tegen oorlogsmisdaden, misdaden tegen de mensheid en genocide. Minister van Justitie Koen Geens stelde op de vergadering van de Verdragspartijen bij het Statuut van Rome in New York voor om de lijst met wapens die tot vervolging kunnen leiden bij dergelijke wrede misdaden, uit te breiden.  

Lijst wapens

België vraagt nu voor de 2e keer via amendement het statuut van Rome aan te passen. Dat statuut bepaalt de definitie van oorlogsmisdaden, misdaden tegen de mensheid en genocide. Onderstaande wapens zijn onmenselijk wreed en moeten bij gebruik in het kader van oorlogsmisdaden kunnen leiden tot een vervolging.

• Biologische en toxische wapens: verspreiden ziektes die ook de dood tot gevolg kunnen hebben
• Landmijnen
• Wapens die fragmenten verspreiden in het lichaam die niet te zien zijn op X-ray scans waardoor medische behandeling onmogelijk is
• Wapens waarvan mensen permanent blind worden

Ons land heeft een zeer progressieve wetgeving op dit stuk en men kan een klacht indienen in België voor deze misdaden. Het Belgische gerecht kan effectief overgaan tot vervolging.  

Erkenning slachtoffers

Zoals bij zovele slachtoffers van gruwelijke misdaden zoeken ook deze mensen erkenning. Erkenning is meestal de eerste stap tot verwerking van het trauma. De uitbreiding van de lijst geeft de slachtoffers van de misdaden begaan met dit soort wapens de erkenning dat ze effectief het slachtoffer geworden zijn van een oorlogsmisdaad. De Minister kondigde ook aan dat België in 2018 opnieuw een bijdrage zal leveren aan het Fonds voor hulp aan slachtoffers en familieleden van misdaden binnen het Internationaal Strafhof.  

Op zoek naar effectieve bestraffing

Vorige week bleek hoe moeilijk het effectief is om tot een bestraffing te komen van oorlogsmisdaden. De veroordeelde in het Joegoeslaviëtribunaal vergiftigde zich meteen, in 2006 pleegde Milosovic zelfmoord in zijn cel en er lopen nog beroepsprocedures tegen de voornaamste leiders van de oorlog in ex-Joegoeslavië die zullen gepleit worden voor het Internationaal Strafhof. Toch is het geen maat voor niets: er werden 161 mensen beschuldigd, 90 veroordeeld, 19 vrijgesproken en 13 overgebracht naar landen in ex-Joegoeslavië om daar ter plaatse berecht te worden. België is altijd voortrekker geweest en heeft 50 medewerkingsverzoeken van het Joegoeslaviëtribunaal ingewilligd. Eén veroordeelde zat zijn straf uit in een Belgische gevangenis en werd nadien gerepatrieerd naar Bosnië.  

Om tot een nog betere bestraffing te komen pleit de Minister voor een internationaal gemeenschappelijk kader dat rechtshulp biedt, ook op het vlak van uitleveringen, om dit soort misdrijven te kunnen vervolgen. Het spreekt voor zich dat hiervoor internationaal moet samengewerkt worden, wapens of geld voor een oorlog komen vaak niet uit het land van oorsprong.

Daders van oorlogsmisdaden vluchten vaak ook na het conflict naar het buitenland.

Een gemeenschappelijke aanpak wereldwijd moet voor een gelijkaardige benadering zorgen om effectief tot arrestaties, gerechtelijke onderzoeken, verbeurdverklaringen, getuigenbescherming, bewijsgaring en uitleveringen aan andere landen over te gaan. Want vandaag moeten aanklagers in veel gevallen hun onderzoek staken door een gebrek aan bewijs. Reeds 58 landen, verspreid over de 5 continenten hebben recent hun steun bevestigd.  

Koen Geens: “Oorlogen zullen van alle tijden zijn, dat is een harde realiteit waar we mee moeten leven, maar we kunnen wel actie ondernemen om geen wapens te gebruiken die zo wreed zijn dat het leven van de mensen voor altijd is verwoest na die oorlog. Wij moeten als land onze rol blijven spelen en de internationale gemeenschap duidelijk zeggen dat wij nee zeggen tegen oorlogsmisdaden.”