De ministerraad keurde vandaag op voorstel van Minister van Justitie Geens het voorontwerp ‘Diverse Bepalingen Strafzaken’ goed. Zo komt er een vernieuwde herzieningsprocedure in strafzaken, wordt een Europees Aanhoudingsbevel voor minderjarigen mogelijk gemaakt en wordt er een belangrijke stap gezet in de integratie van de penitentiaire gezondheidszorg in de reguliere gezondheidszorg.
- Meer transparantie en onafhankelijkheid bij herzieningsprocedure in strafzaken
Minister van Justitie Geens hervormt de herzieningsprocedure in strafzaken en maakt ze transparanter en onafhankelijker. Justitie zal zich bij een gegronde herzieningsaanvraag laten adviseren door een onafhankelijke Commissie Herziening in Strafzaken. Zo verzekert de minister dat rechtszoekenden in alle onafhankelijkheid vergissingen in hun voordeel kunnen laten rechtzetten na een definitieve veroordeling.
De huidige procedure voor de herziening in strafzaken dateert uit de 19e eeuw en is dringend aan herziening toe. Vandaag liggen zowel het onderzoek naar een aanvraag als de beslissing exclusief bij de rechterlijke macht. Wat vragen kan oproepen bij de rechtszoekende.
Want indien het Hof van Cassatie een aanvraag tot herziening als ontvankelijk beschouwt, beveelt het een Hof van Beroep om de aanvraag te onderzoeken. Maar omdat de wet niet bepaalt om welk Hof van Beroep het moet gaan, kan dit hetzelfde Hof zijn dat de rechtszoekende eerder al in beroep veroordeelde. Dat zorgt bij die rechtszoekende dan ook vaak voor een gevoel van mogelijke partijdigheid.
Om dat aan te pakken stelt dit voorontwerp voor om een onafhankelijke Commissie Herziening in Strafzaken op te richten. De leden van die commissie worden voorgedragen aan de Minister van Justitie, die ze op zijn beurt aanstelt. Concreet gaat het per taalrol om een rechter, een parketmagistraat en twee advocaten. Ook een onafhankelijke deskundige maakt deel uit van de commissie.
Als het Hof van Cassatie oordeelt dat er voldoende aanwijzingen zijn voor een grond tot herziening, vraagt het Hof dat de aanvraag wordt onderzocht door de Commissie Herziening in Strafzaken. Deze licht zowel de nieuwe aangeleverde elementen als het strafdossier door en bekijkt of er redenen zijn voor een nieuw proces. De commissie maakt het advies over aan het Hof van Cassatie.
Ofwel vernietigt het Hof van Cassatie de veroordeling en verwijst het de zaak voor een nieuwe behandeling naar een ander Hof van Beroep of Hof van Assisen dan datgene dat eerder een uitspraak had gedaan, ofwel verwerpt het de aanvraag tot herziening.
De beschikbare cijfers tonen dat tussen 2010 en 2015 twintig personen een herziening van hun definitieve veroordeling aanvroegen. De helft van die aanvragen werd ontvankelijk verklaard. Acht zaken werden uiteindelijk opnieuw doorverwezen naar een rechtbank.
Minister Geens: “De herzieningsprocedure in strafzaken is een belangrijk onderdeel van onze rechtsstaat. Rechtszoekenden moeten ook na een veroordeling de mogelijkheid hebben om eventuele vergissingen in hun voordeel te kunnen laten rechtzetten. In zo’n procedure zijn transparantie en onafhankelijkheid cruciaal. Iets wat de nieuwe Commissie Herziening in Strafzaken verzekert.”
- Europees Aanhoudingsbevel voor minderjarigen
Het wetsontwerp Diverse Bepalingen in Strafzaken zorgt ook voor een belangrijke wijziging van de wet betreffende het Europees Aanhoudingsbevel.
Wanneer een minderjarige -die minstens zestien jaar was op het moment van de feiten- zich in het buitenland bevindt en het voorwerp uitmaakt van een voorlopige of definitieve maatregel tot een plaatsing in een gesloten opvoedingsafdeling, zal er een Europees Aanhoudingsbevel kunnen worden uitgevaardigd. Het parket zal dat bevel kunnen uitvaardigen op grond van een beslissing van een jeugdrechtbank of jeugdrechter.
Het doel van de wetswijzing bestaat erin te voorzien in de mogelijkheid om de overlevering van minderjarigen te vragen wanneer zij ernstige feiten hebben gepleegd in ons land maar zich op het grondgebied van een andere lidstaat van de Europese Unie bevinden.
- Betere gezondheidszorg voor gedetineerden
Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg pleitte onlangs in een rapport voor een volledige integratie van de penitentiaire gezondheidszorg in de reguliere gezondheidszorg. Minister Geens zette in dat opzicht al enkele belangrijke stappen samen met zijn collega van Volksgezondheid.
Om die integratie mogelijk te maken, werden nu enkele wijzigingen aan de Basiswet goedgekeurd. De aanpassingen zorgen voor een gelijkwaardigheid op drie vlakken: de geneeskundige verstrekking, de zorgcontinuïteit (de zorg wordt niet onderbroken wanneer iemand in de gevangenis terechtkomt) en alle waarborgen waar men in de vrije samenleving ook van kan genieten.
Drie aanpassingen die samen een belangrijke stap vormen voor de toekomstige integratie van de penitentiaire gezondheidszorg in de reguliere gezondheidszorg en de toekomstige bevoegdheidsoverdracht van Justitie aan Volksgezondheid.