Het klinkt onvoorstelbaar, maar laders voor automatische en halfautomatische geweren van het type kalasjnikov zijn in België vrij te koop. Dat is het federaal parket, dat alle terrorismeonderzoeken voert, al lang een doorn in het oog. Khalid El Bakraoui, de terrorist die zichzelf op 22 maart vorig jaar in het metrostation Maalbeek opblies, kon legaal 31 laders kopen bij reguliere wapenverkopers.
De vier kompanen die de laders voor hem kochten, werden in november vorig jaar tot celstraffen van twee jaar tot 40 maanden veroordeeld, deels met uitstel. De rechtbank besloot dat de verkoop van AK-47-laders legaal is in België, maar dat het nog altijd om oorlogswapens gaat en dat de aangekochte hoeveelheid buiten proportie was.
De ravage die de lacune in de Belgische wapenwet veroorzaakt, is enorm. De terroristen die op 13 november 2015 in Parijs toesloegen, gebruikten minstens 28 laders voor hun schietpartij in de Franse hoofdstad. Negen laders werden later teruggevonden op een schuiladres van de terroristen aan de Driesstraat in Vorst. De politie viel daar kort voor de aanslagen van 22 maart binnen. Onder meer Salah Abdeslam bleek zich er te verschuilen.
Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) gaat de vrije verkoop van laders in ons land verbieden, vernam De Tijd. Het lijkt vreemd dat zijn voorgangers dat niet eerder deden. Geens moet maar twee woordjes toevoegen aan artikel 22 van de Belgische wapenwet. Dat artikel verbiedt particulieren om munitie te kopen zonder vergunning. Daar komt nu 'of laders' bij. 'De wapenvergunning moet ook overeenstemmen met het type lader dat je wil kopen. Met een vergunning voor een jachtgeweer zal je geen laders voor een handvuurwapen kunnen kopen', benadrukt Geens.
Toch is het nog altijd een koud kunstje voor terroristen en criminelen om in ons land aan illegale wapens te geraken, blijkt uit een verslag dat de Kamercommissie Terrorismebestrijding over de bestrijding van de illegale wapenhandel heeft opgesteld.
De cijfers die het federaal parket in dat rapport aanhaalt, spreken boekdelen. Sinds 2011 zagen de parketten in heel België het aantal zaken van internationale wapentrafiek via ons land bijna verdrievoudigen (+ 175%), van 77 zaken in 2011 naar 201 in 2015. Het gros van die zaken zat bij de parketten van Antwerpen (18%), Oost-Vlaanderen (15%) en Luik (11%).
Het federaal parket opende vorig jaar ook 19 nieuwe onderzoeken naar grotere wapentrafieken. Bij Europol staat België op de kaart als een land waar veel illegale wapentransporten vertrekken. Wapentrafikanten zoals de Belg Jacques Monsieur, die deze maand drie jaar cel kreeg voor de illegale handel in honderdduizenden automatische wapens naar onder andere Libië, Pakistan en Iran, verdienen miljoenen euro's zonder vergunning.
Een groot deel van de verkoop gebeurt via het internet. Illegale wapens worden in ons land even gezwind per post geleverd als modale online bestellingen. Een man in Charleroi kocht online 81 handvuurwapens en bestelde er nog een zestigtal bij een Duitse handelaar. Hij deed dat op basis van een licentie die hij van het Waals Gewest voor één wapen had gekregen. Hij kon er makkelijk mee knoeien omdat het land van uitvoer de echtheid van de licentie moet controleren, maar dat nauwelijks of niet gebeurt.
Vooral in Antwerpen, Brussel en Luik worden mensen betrapt die illegale wapens op zich dragen of vervoeren. Automatische en halfautomatische machinegeweren zijn volgens het federaal parket 'in overvloed' te vinden op de zwarte markt. Ze zijn goedkoop: een geweer van het type kalasjnikov vind je al voor zo'n 1.000 euro. In het criminele milieu krijg je daar de munitie bij.
De wapens zijn moeilijk te traceren. Alleen het type valt te identificeren, maar een kalasjnikov wordt in verschillende landen gemaakt: Rusland, Israël, Finland en Roemenië. De laders bevatten geen serienummer, waardoor de politie na een aanslag niet kan achterhalen waar zo'n lader vandaan komt.
Het blijft cruciaal om de legale wapenmarkt te verstrengen, zoals Geens nu doet. Alle illegale wapens waren ooit legaal. De productie van wapens blijft vakwerk. Hoe belanden wapens op de zwarte markt? Er zijn veel diefstallen in ons land, vooral in Wallonië (Charleroi, Luik en Bergen). Volgens het federaal parket wordt slechts 9 procent van de gestolen wapens teruggevonden. Daarnaast werden bij de verstrenging van de wapenwet plots veel wapens als verloren opgegeven. Ook veel geneutraliseerde wapens belanden opnieuw op de markt. Machinepistolen worden in Balkanlanden onbruikbaar gemaakt, maar de regels zijn daar minder strikt. Daardoor belanden die wapens hier, waar ze gemakkelijk te herstellen zijn. Alleen wapens volledig vernietigen biedt zekerheid.
LARS BOVÉ