Het was jarenlang een nachtmerrie om de papierberg bij justitie op te ruimen, maar het afgelopen jaar is de langverwachte 'digitale doorbraak' eindelijk gerealiseerd.
Het grote Phenix-project dat al in 2001 onze rechtbanken en hoven moest digitaliseren werd in 2007 volledig herleid tot as. De daaropvolgende informatiseringsprojecten konden justitie evenmin het digitale tijdperk inloodsen. Maar de nieuwe digitaliseringsprojecten hebben de voorbije twaalf maanden de langverwachte doorbraak gerealiseerd, blijkt uit cijfers van de federale overheidsdienst Justitie.
Zo zijn nu 99,8 procent van alle arresten bij de hoven van beroep en de arbeidshoven gedigitaliseerd. Het VAJA-project om alle arresten bij de hoven in te scannen begon al in december 2013. Intussen zijn al 140.916 arresten van de hoven ingescand. Sinds januari vorig jaar zijn nog eens 47.706 arresten ingescand, waardoor de eindmeet eindelijk bereikt is. Het project blijkt ook in de praktijk een succes. Want de voorbije drie jaar konden partijen al meer dan een half miljoen kopies (542.540) van de digitale arresten aanvragen.
En wat bij de hoven van beroep kan, zal binnenkort ook mogelijk zijn bij de lagere rechtbanken. Vanaf 1 januari 2018 zal de federale overheidsdienst Justitie ook alle vonnissen bij de rechtbanken in een digitale databank steken. Dan kunnen de vonnissen ook digitaal verstuurd worden naar de partijen.
Naast de vonnissen en arresten is er de voorbije twaalf maanden ook een doorbraak gerealiseerd in het digitaal versturen van stukken en conclusies in rechtszaken. In februari 2015 was daarvoor een digitaal platform opgericht, met de naam e-deposit. In een eerste fase gebeurde dat ook alleen bij de hoven van beroep en de arbeidshoven. Sinds januari is het aantal gebruikers van dat digitale platform bijna verdrievoudigd, van 2.304 gebruikers in januari vorig jaar naar 6.194 vorig maand. Dat zijn logischerwijze vooral advocaten (93%). Al kan iedereen met een elektronische identiteitskaart er gebruik van maken. 5 procent van de gebruikers zijn organisaties, zoals vakbonden. De resterende 2 procent zijn gewone burgers.
Het zal nooit volledig verplicht zijn om stukken en conclusies digitaal in te dienen. Maar intussen gaat het bij de hoven van beroep en de arbeidshoven toch al om 42 procent van wat is ingediend. Een kleine 10 procent gebeurt nog altijd via fax en de resterende 48 procent wordt nog handmatig ingediend.
Maar de evolutie is ook hier duidelijk. In januari vorig jaar werden 3.229 stukken en conclusies digitaal ingediend, maar vorige maand was dat al bijna vier keer meer (11.674).
Daardoor zijn de voorbije twee jaar nu al meer dan 100.000 stukken en conclusies digitaal ingediend. Voldoende om hetzelfde elektronische platform nog dit jaar in te voeren bij alle lagere rechtbanken. Met die digitalisering is trouwens ook een stevige besparing gemoeid. Want de advocaten zullen alle digitale communicatie doorspelen aan hun cliënten, waardoor justitie jaarlijkse ruim 20 miljoen euro aan postzegels zal besparen.
Op nog kortere termijn, al op 1 april, zal u niet meer naar de griffies moeten om een faillissementsdossier in te dienen. Vanaf dan kunnen de 200.000 schuldvorderingen per jaar in faillissementsdossiers verlopen via een elektronisch platform. Alle mogelijke schuldeisers, zoals banken, werknemers, leveranciers en andere partijen die geld eisen van een failliet bedrijf, kunnen dat voortaan digitaal kenbaar maken.
LARS BOVÉ