Gezamenlijk persbericht van de ministers van Justitie Koen Geens, van Sociale Zaken en Volksgezondheid Maggie De Block en Vice-Eerste Minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken Jan Jambon.

Masterplan gevangenissen en internering goedgekeurd

De Ministerraad keurde vandaag het Masterplan Gevangenissen en internering goed. Dat kwam tot stand op voorstel van minister Koen Geens, dat in samenwerking met minister Jan Jambon en minister Maggie De Block voor het luik internering. Met dit plan wil de regering de overbevolking in de gevangenissen terugdringen en de infrastructuur vernieuwen. Ze wil ook de infrastructuur beter aanpassen aan de re-integratie van gedetineerden en alternatieven voor de klassieke strafuitvoering bieden. Voor alle geïnterneerden die nu in de gevangenis verblijven, komt er aangepaste infrastructuur waar zij menswaardige zorg en begeleiding op maat krijgen.

Koen Geens, minister van Justitie: “Met dit nieuwe Masterplan ga ik samen met mijn collega’s voor een totaalaanpak. We maken werk van de modernisering en uitbreiding van de bestaande gevangeniscapaciteit maar tegelijk zorgen we via het terugkeerbeleid en differentiatie in het sanctiebeleid voor voldoende plaatsen voor wie echt in gevangenis hoort. Het detentiebeleid moet de nadruk leggen op de terugkeer en opnieuw kunnen functioneren van de gedetineerde in de maatschappij.”

Jan Jambon, minister van Binnenlandse Zaken en Veiligheid: “Masterplan III is een belangrijke stap in de verdere uitbouw van ons gevangenislandschap. Het is belangrijk dat elke gevangenisstraf die wordt uitgesproken, ook effectief uitgevoerd kan worden. Tegelijk dient elke geïnterneerde een aangepaste, veilige plaats buiten de gevangenis te krijgen. Dat doel wordt, dankzij de gezamenlijke inspanningen van 3 ministers, bereikbaar.”

Maggie De Block, minister van Volksgezondheid en Sociale Zaken: “Al onze burgers verdienen de juiste zorg, op het juiste moment en op de juiste plaats. Ook de geïnterneerden die vandaag in de gevangenis verblijven. Met het Masterplan Internering maken we verder werk van speciale infrastructuur voor deze mensen.”

Na uitvoering van Masterplan III en de nog te realiseren projecten uit de vorige Masterplannen zullen er 10568 plaatsen voor gedetineerden en 1066 plaatsen voor geïnterneerden zijn. De realisatie van de nieuwe instellingen verloopt via een combinatie van publiek en private middelen. De renovatie van Merksplas en de uitbreiding van de capaciteit in Jamioulx, Ieper en Ruiselede gebeuren louter via publieke middelen goed voor 175 miljoen.

Het streefdoel is om de gevangenispopulatie duurzaam terug te dringen tot beneden de 10000 gedetineerden. Er worden niet enkel cellen bijgebouwd maar er worden ook cellen vervangen van verouderde gevangenissen waar een humane detentie amper mogelijk is. In de gevangenissen worden 1.432 plaatsen gebouwd of vernieuwd, voor geïnterneerden komen er 860 plaatsen bij. Ondertussen blijft de regering inzetten op de bouw van de gevangenissen in Dendermonde, Antwerpen en Haren. Het FPC in Antwerpen zal begin volgend jaar zijn deuren openen.

Er is dringend nood aan een totaalaanpak: naast de modernisering en uitbreiding van de bestaande gevangeniscapaciteit, moeten we ook inzetten op een actief terugkeerbeleid en op differentiatie inzake de voorlopige hechtenis. Op die manier zal er capaciteit vrijkomen. Daarnaast moeten we er ook op toezien dat het arsenaal aan mogelijke straffen en maatregelen optimaal wordt aangewend.

De uitgewerkte langetermijnvisie moet de problemen binnen onze gevangenissen helpen wegwerken.

Nationale en internationale instanties voor de bescherming van de mensenrechten spreken ons land regelmatig aan op problemen als:

• overbevolking en infrastructuurproblemen;
• onmenselijke leefomstandigheden in sommige inrichtingen;
• een onaangepaste infrastructuur om de re-integratie van gedetineerden te realiseren;
• een onveilige werkomgeving voor bewakings-en ondersteunend personeel;
• de de facto onmogelijkheid om een beleid inzake strafdifferentiatie te ontwikkelen en uit te voeren;
• het gebrek aan aangepaste infrastructuur buiten de gevangenissen voor de verzorging en begeleiding van geïnterneerden.

De totaalvisie steunt op vier pijlers:

• De bouw van nieuwe gevangenissen / uitbreiding bestaande gevangenissen
• De renovatie van bestaande gevangenissen
• Een gedifferentieerd detentiebeleid, met transitiehuizen
• Het Masterplan Internering: aangepaste infrastructuur voor elke geïnterneerde
• De bouw van een nieuwe gevangenis te Leopoldsburg (312) en te Vresse-sur-Semois (312).
• Vervanging van het arresthuis van Lantin. In dit gebouw, dat in zeer slechte staat is, verblijven momenteel 500 gedetineerden (ongeveer 200 gestraften en 300 in voorhechtenis) in onaangepaste omstandigheden. Het arresthuis wordt vervangen door:
  • Verviers: de heropbouw van Verviers als strafhuis met 240 plaatsen.
  • Lantin: een nieuw te bouwen arresthuis met 312 plaatsen, terrein ligt naast
• Ieper: Uitbreiding van de bestaande gevangenis met 56 plaatsen (huidige capaciteit is 67) om de efficiëntie van de inrichting te verhogen.
• Merksplas: renovatie van de bestaande site tot een gevangenis die plaats biedt voor 400 gedetineerden met een aangepast profiel (lang gestraften, oudere gedetineerden, gedetineerden met specifieke psychische aandoeningen, … ).
• Elke geïnterneerde in ons land moet een plaats krijgen in een aangepaste structuur. Daarom zal worden voorzien in:
  • 120 bijkomende plaatsen voor long-stay patiënten in Aalst;
  • 240 plaatsen in bestaande forensische of reguliere zorginstellingen in Vlaanderen en Brussel;
  • in het totaal 500 plaatsen in twee nieuw te bouwen inrichtingen voor geïnterneerden in Wallonië; een FPC in Waver met 250 plaatsen en een nieuw FPC in Paifve met 250 plaatsen. De bestaande inrichting in Paifve wordt een inrichting voor gedetineerden.
  • een aantal kleinere uitbreidingsprojecten binnen het bestaande zorgcircuit;
  • en voldoende ondersteuning om de doorstroming naar het reguliere circuit te bevorderen.

• Nieuwe gevangenissen / uitbreiding bestaande gevangenissen
• Renovatie van bestaande gevangenissen
• Een gedifferentieerd detentiebeleid
• Masterplan internering: 860 extra plaatsen

huidige gevangenis

• Er komen transitiehuizen met in het totaal 100 plaatsen: dit zijn kleinschalige projecten waarbij bepaalde gedetineerden (geselecteerd op basis van een aantal criteria) tegen het einde van hun straf de kans krijgen om het laatste deel van de straf door te brengen in een transitiehuis. Daar worden zij intens bijgestaan en begeleid om erna terug en beter te kunnen functioneren in de maatschappij.
• Er komt een inrichting met een lager beveiligingsniveau in Vlaanderen. Die zal opgericht worden op de site van Ruiselede: uitbreiding met 50 plaatsen.
• Er komt een inrichting met een lager beveiligingsniveau te Wallonië. Die zal opgericht worden op de site van Jamioulx: uitbreiding met 50 plaatsen.