Wanneer mensen van de Staatsveiligheid een netwerk uitbouwen onder extremisten of op een moeilijke plek mensen moeten observeren, gebeurt dat dikwijls in onveilige omstandigheden. Daarom stellen Justitieminister Koen Geens (CD&V) en zijn collega op Defensie Steven Vandeput (N-VA) voor dat de inlichtingendiensten een eigen interventieteam mogen oprichten.
Dat is vooral voor de Staatsveiligheid bedoeld. De militaire inlichtingendienst ADIV werkt in het buitenland meestal ingebed in het leger, dus daar is dat minder noodzakelijk.
De leden van dat 'Immediate Response Team' moeten de agenten dus bijstaan tijdens riskante opdrachten, maar ze moeten ook de gebouwen van de inlichtingendiensten beveiligen. Ze mogen daarbij even ver gaan als gewone politiemensen, inclusief een vuurwapen trekken en schieten als dat nodig is.
Waarom doet de Staatsveiligheid voor die beveiligingsopdrachten niet gewoon een beroep op de politie?
'De inzet van politiediensten is niet altijd aangewezen', klinkt de uitleg. 'De interventie van de politie zal altijd ofwel te laat zijn ofwel te weinig discreet voor de lopende operatie. Bovendien is de info over een operatie geheim.'
'De oprichting van zo'n team is zeer contradictorisch', vindt Kenneth Lasoen, die onderzoek voert naar de Belgische inlichtingendiensten en ook als consulent is verbonden aan een Canadees beveiligingsbedrijf. 'De voorbije jaren werkte de Staatsveiligheid net aan een vermindering van het personeel dat een wapen draagt, ook door een incident waarbij een inspecteur op zijn collega schoot. En nu gaat men opnieuw zo'n dienst oprichten?'
Dit interventieteam doet ook denken aan de dienst protectie, die moest instaan voor de beveiliging van vips. Na lange onderhandelingen verhuisde die bevoegdheid naar de federale politie ( DS 27 januari 2015). Minister Geens liet al verstaan dat het nieuwe team dezelfde bevoegdheden zal hebben, maar een andere opdracht.
De vermelding van dat nieuwe team in een wet over inlichtingenmethoden geeft bovendien aan hoe er tegelijk allerlei nevenzaken bij de inlichtingendiensten worden geregeld (zie ook hiernaast).
Groen-kamerlid Stefaan Van Hecke kan begrijpen dat er een update nodig is, maar merkt ook hoe de nieuwe regels heel vaak een versoepeling inhouden. 'Dat geldt bijvoorbeeld voor wanneer er hoogdringengd een inlichtingenmethode moet worden toegepast zonder dat de bevoegde commissie groen licht moet geven', zegt Van Hecke.
Nikolas Vanhecke