De Morgen - 03 Sep. 2016

Pagina 7

Dit najaar vinden in Wallonië de laatste klassieke Belgische misdaadprocessen met een volksjury plaats. Sinds minister Geens de wetgeving wijzigde, wordt dit soort rechtszaken overal in België beperkt tot een korte procedure voor de correctionele rechtbank. Tot onbegrip van veel commentatoren en advocaten.

Maar dat is tijdelijk, zegt minister Geens nu. Hij kondigt een nieuw soort strafrechtbank aan voor zware geweldmisdrijven: "Wat mij betreft zitten we in een overgangsfase. Er zitten zeker voordelen in de manier van bewijs- en open debatvoering voor het assisenhof die kunnen worden gehandhaafd. Er zit ook een waarde in de inbreng van leken. En een gemengde kamer waarin leken en rechters samen zouden berechten in één college, zie ik zeker zitten. De experten die de wetboeken van strafvordering en strafrecht aan het herbekijken zijn, zijn die oplossing genegen."

De assisenprocedure is een relict uit het ancien régime, met twaalf willekeurig gekozen burgers die op basis van hun 'intieme overtuiging' oordelen over schuld of onschuld. België werd voor het handhaven van de procedure al bij herhaling op de vingers getikt door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, onder meer omdat het oordeel van de jury een soort goddelijke waarde wordt toegedicht en er geen enkele vorm van beroep mogelijk is. Vooral dat laatste wil minister Geens anders. Een verdict zou in de toekomst wel kunnen worden aangevochten voor een hof van beroep. "We gaan tot iets heel evenwichtigs komen", zegt Geens.

'De diehards van assisen'

De Gentse strafpleiter Frank Scheerlinck, een groot voorstander van assisen, reageert met een dubbel gevoel. "Een gemengde jury, dat lijkt sterk op het Franse systeem", zegt hij. "Ik denk dat de minister het geweer van schouder verandert omdat hij is geschrokken van de gevolgen van zijn besluit om assisen aan banden te leggen."

Scheerlinck bekwam destijds voor assisen de vrijspraak van de zwakbegaafde en door de politie tot valse moordbekentenissen gedwongen Geert Vanweehaeghe. De strafpleiter maakt zich sterk dat recht in veel grote zaken slechts kan worden bekomen door in alle openheid getuigen op te roepen, zoals enkel kon op een assisenproces.

Gisteren boog de Kamer van Inbeschuldigingstelling in Gent zich over de moord op Nederlander Jaap van den Blink (59), wiens lichaam in april 2015 werd ontdekt in een diepvriezer in het West-Vlaamse Gits. Vroeger zouden de verdachten, echtgenote Isabel D. en vriend Olaf P., als vanzelfsprekend zijn doorverwezen naar assisen. "Nu vordert het parket zelfs al voor de diepvriesmoord correctioneel", zegt Scheerlinck. "De slinger is helemaal doorgeslagen en ik denk dat iedereen is gaan inzien dat het zo niet langer kon. Ik ben dus blij met dit nieuws, maar blijf me afvragen waarom assisen eerst moest worden afgeschaft."

Minister Geens blijft erbij dat hij de assisenprocedure niet heeft afgeschaft, maar de magistratuur enkel ruimere instrumenten wou geven om meer te correctionaliseren. "Op korte termijn was dit een vraag die heel sterk leefde bij de magistratuur zelf", zegt hij. "Men wou naar minder assisenzaken. Ik denk niet dat de diehards van assisen ontgoocheld zullen zijn als ze zien hoe de procedure op middellange termijn wordt vervangen."

DOUGLAS DE CONINCK