Criminelen zullen straks langer in de cel moeten zitten. De regeringspartijen willen naar aanleiding van de aanslagen de wet-Lejeune verstrengen. N-VA wil misdadigers zelfs vier vijfde van hun straf laten uitzitten in plaats van de huidige één derde. Maar minister van Justitie Koen Geens wil niet overhaast tewerkgaan. Criminoloog Brice De Ruyver geeft hem ­gelijk. “De discussie moet worden gevoerd, maar niet onder druk van de publieke opinie.”

Anno 2012. Michelle Martin, de vrouw van Marc Dutroux, komt vervroegd vrij en het land staat op zijn kop. Voor de toenmalige minister van Justitie Annemie Turtelboom (Open VLD) is het de aanleiding om de wet-Lejeune voor zware misdadigers te verstrengen. Zij kunnen niet meer vrijkomen na één derde, maar ten vroegste na de helft van hun straf. Voor veelplegers is dat zelfs drie vierde.

Vier jaar later en na de aanslagen in Zaventem en de Brusselse metro is de verontwaardiging even groot over de voorwaardelijke invrijheidsstelling van Ibrahim El Bakraoui, die in 2014 vrijkwam na de helft van zijn straf. “Steekvlampolitiek? Nee. We moeten gewoon durven toe te geven dat het huidige systeem niet streng genoeg is”, zegt N-VA-Kamerlid en justitiespecialiste Sophie De Wit. Zij volgt haar partijgenoot Jan Jambon, die zich liet ontvallen dat misdadigers wat hem betreft vier vijfde van hun straf moeten uitzitten. “Voor terreur­feiten. Niet voor iedereen”, verduidelijkt De Wit.

Maar ook de liberalen zijn voorstander van een verstrenging. Carina Van Cauter verwijst naar een wetsvoorstel van haar partij dat zegt dat twee derde van de straf moet worden uit­gevoerd. Hoewel ook zijn voorstel een verstrenging inhoudt, gaat minister van Justitie Koen Geens (CD&V) het minst ver: voor hem zouden alle straffen minstens voor de helft moeten worden uitgezeten. Dat staat ook in het Justitieplan dat hij lanceerde. Hoeveel strenger het zal worden, is voer voor onderhandelingen. Maar dat het strenger wordt, is wel zeker.

Het is ook duidelijk dat Geens niet opgezet is met de discussie die momenteel opduikt. In dit klimaat is dat niet verstandig, liet hij gisteren tussen de lijnen verstaan.

Criminoloog Brice De Ruyver (UGent) is het daar mee eens: “Ik begrijp heel goed dat deze discussie nu naar boven komt. Maar die nu voeren in zo'n emotionele context en onder druk van de slachtoffers en de publieke opinie is onverstandig.” Volgens De Ruyver is het nodig om de straf die een rechter uitspreekt meer te laten aansluiten bij de termijn die criminelen uiteindelijk in de cel zitten. “Maar je moet gevangenen ook nog een perspectief bieden. Anders wordt het leven in de gevangenis niet alleen een hel, maar zal de kans op ­re-integratie in de samenleving later ook een pak kleiner zijn.”

farid el mabrouk