De Minister van Justitie, Koen Geens, werkt gestaag verder aan de aangekondigde antiterreurmaatregelen die betrekking hebben op justitie. Vandaag keurde de Ministerraad twee wetsontwerpen goed: een voorontwerp van wet die de bijzondere opsporings- en onderzoeksmethoden (BOM) voor de onderzoekers verbetert in het kader van het gerechtelijk onderzoek. In het bijzonder voor wat internet, elektronische communicatie en telecommunicatie betreft betekent dit een aanpassing aan de huidige technologische evoluties.

Ook het voorontwerp van wet, een voorstel van de Minister van Justitie en de Minister van Defensie, Steven Vandeput, die de bijzondere inlichtingenmethoden (BIM) voor de veiligheidsdiensten uitbreidt werd goedgekeurd. Deze wijziging laat aan de twee inlichtingen- en veiligheidsdiensten, de VSSE en het ADIV, toe om gebruik te maken van verschillende methoden om informatie te verzamelen, waaronder afluisteren, het binnendringen in een informaticasysteem, …

Bijzondere opsporings- en onderzoeksmethoden (BOM)

De voornaamste verbeteringen zijn de volgende

een preciezer kader voor onderzoek waarbij toegang tot informaticasystemen kan beslist worden afhankelijk van de gevallen, door een officier van de gerechtelijke politie, door het parket of door een onderzoeksrechter

de mogelijkheid om bij inkijkoperaties, waarbij men heimelijk de plaatst betreedt, in de toekomst gesloten voorwerpen (kasten, koffers) open te maken en voorwerpen mee te nemen

een specifieke regime om interacties en infiltraties uit te voeren op internet

de termijn van observatie wordt van één maand uitgebreid naar drie maanden

wat betreft het onderscheppen van de telecommunicatie wordt de lijst van misdrijven uitgebreid:

1. seksuele uitbuiting van kinderen

2. mensensmokkel

3. valsmunterij

het uitvoeren van het cybercrimeverdrag van de Raad van Europa door de invoering van een snelle procedure van provisionele bevriezing van gegevens in het kader van een strafonderzoek

oprichten van een gegevensbank met ‘stemafdrukken’ die binnen een gerechtelijk onderzoek zijn gedaan om deze personen te kunnen identificeren en linken binnen het onderzoek te kunnen maken.

Deze verbeteringen van de bijzondere opsporings- en onderzoeksmethoden worden toegevoegd aan de eerder deze week in de Commissie Justitie, voor wat het luik Justitie betreft, goedgekeurde dataretentie-wet. Die wet maakt het mogelijk dat gegevens 12 maanden beschikbaar blijven voor de procureur en de onderzoeksrechter om binnen het kader van een gerechtelijk onderzoek te gebruiken.

Het uiteindelijke doel van al deze maatregelen is een evenwicht te vinden tussen een juridisch kader dat aan de onderzoekers de mogelijkheid geeft om binnen de technologische ontwikkelingen het nodige opzoekingswerk te verrichten en anderzijds het respect voor de privacy van de burger.

Bijzondere inlichtingenmethoden (BIM)

De belangrijkste wijzigingen zijn:

De Veiligheid van de Staat kan voortaan ook uitzonderlijke methoden (bv. telefoontap, hacking, vorderen van bankgegevens) aanwenden binnen het opvolgen van extremistische groeperingen en personen (bv. haatpredikers) en binnen het bestrijden van inmengingsactiviteiten door buitenlandse mogendheden.

De Veiligheid van de Staat kan voortaan binnen bepaalde grenzen BIM methoden gebruiken in het buitenland.

bv. een telefoon gepleegd wordt vanuit België en de gesprekspartner bevindt zich in het buitenland, dan is de elektronische communicatie over de grens ook gedekt.

Er wordt een hoogdringendheidsprocedure ingevoerd voor alle specifieke methoden om bv. snel over te gaan tot de observatie van een persoon indien dit nodig is.

De bestaande hoogdringendheidsprocedure voor de uitzonderlijke methoden wordt verbeterd om bv. snel over te gaan tot een telefoontap indien dit nodig is.

De mogelijkheid van privépersonen en instanties om informatie mee te delen aan de inlichtingendiensten wordt uitgebreid

Er wordt een nieuwe specifieke methode ingevoerd om de inlichtingendiensten de mogelijkheid te bieden om vervoers- en reisgegevens te vorderen.

De mogelijkheid om beroep te doen op derden (bv. een slotenmaker of een beheerder van een informaticanetwerk) wordt wettelijk bevestigd.

De inlichtingendiensten krijgen de mogelijkheid om ter bescherming van hun agenten gebruik te maken van fictieve identiteiten.

De werkingsregels van de BIM-Commissie, zijnde het onafhankelijk orgaan bestaande uit drie magistraten dat toezicht uitoefent op de aanwending van de BIM-methoden door de inlichtingendiensten, worden verbeterd. Voortaan is de BIM-Commissie langer bevoegd en wordt een ministeriële tussenkomst minder snel vereist.

Er komt een bijzondere procedure om buitenlandse inlichtingenofficieren die in België onder dekmantel spioneren op te volgen.

De rechtspraak van het Yahoo-arrest van het Hof van Cassatie over de informatieplicht van de telecomproviders wordt wettelijk verankerd. Dit betekent dat als je als provider een telecomdienst verleent in België je onder de medewerkingsplicht valt.

De archieven van de inlichtingendiensten worden voortaan bewaard binnen een beveiligde ruimte van diensten zelf, indachtig dat het publiek deze archieven onder dezelfde voorwaarden kan raadplegen als in het Rijksarchief (bv. voor historisch onderzoek).

Er kan zowel binnen de Veiligheid van de Staat als binnen de Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid een interventieteam worden opgericht met als opdracht de bescherming van het personeel, de infrastructuur en de goederen van de betrokken dienst.