Deze maand voert minister Geens de 'e-box' in bij justitie, om in rechtszaken eindelijk elektronisch te kunnen communiceren. Al roept de beveiliging van het netwerk vragen op.

Met zijn projecten 'e-box' en 'e-deposit' zet minister van Justitie Koen Geens (CD&V) de eerste grote stap in de lang verwachte informatisering van de Belgische justitie. Via e-box krijgen alle gerechtelijke instanties, advocaten, gerechtsdeurwaarders en notarissen een netwerk om elektronisch met elkaar te communiceren. Dat gebeurt nu nog altijd op papier: via de post of zelfs door documenten persoonlijk af te geven. Via het e-deposit-systeem, dat al proefdraaide bij de hoven van beroep, zullen alle partijen in een rechtszaak conclusies en stukken elektronisch kunnen bezorgen.

Geens wilde e-box en e-deposit al vanaf 1 januari uitrollen, maar de Privacycommissie plaatste grote vraagtekens bij de manier waarop de minister de systemen wil invoeren. 'In principe' kunnen deze systemen de communicatie bij justitie moderner en efficiënter maken, beaamt de commissie, maar het Koninklijk Besluit dat de minister opstelde, schiet tekort.

De commissie hekelt dat de beveiliging niet gegarandeerd is. Ze benadrukt dat er encryptietechnieken nodig zijn om de vertrouwelijkheid van de communicatie te verzekeren. 'Gerechtelijke gegevens zijn gevoelig en vergen een minimum aan garanties qua beveiliging.' Om te vermijden dat onbevoegden toegang krijgen tot het systeem volstaat het niet dat gebruikers zich gewoon 'identificeren', maar is 'authentificatie' nodig om zeker te zijn dat elke gebruiker echt is wie hij beweert te zijn.

Ook is het volgens de commissie onduidelijk welke gegevens de overheid allemaal zal registreren via e-box en hoelang die zullen worden bewaard. 'De commissie stelt ook vast dat nergens een verantwoordelijke wordt vermeld voor het verwerken van de gegevens: via e-box noch via e-deposit', luidt het.

Naast het 'ongunstige advies' van de Privacycommissie kreeg Geens voor de kerstvakantie ook nog een kritische brief van het College van Hoven en Rechtbanken, dat alle rechters in ons land vertegenwoordigt. In de brief uitten de rechters hun vrees dat e-box en e-deposit overlappende systemen zijn en dat de minister beter e-box laat varen.

Toch laat Geens via zijn woordvoerster weten dat e-box nog deze maand stapsgewijs wordt losgelaten op de gerechtelijke wereld. 'Het Koninklijk Besluit zit in een finale fase. We wachten nog alleen op advies van de Raad van State.' Het advies van de Privacycommissie bevat volgens de minister 'geen onoverkomelijke opmerkingen'. 'We zullen er wel rekening mee houden, maar het zet het project zeker niet op helling. Parallel zullen de gebruikers de nodige info krijgen.' Ook de brief van de rechters relativeert de minister. 'Ze hadden een aantal kritische bemerkingen, maar die waren deels op een aantal misverstanden gebaseerd. Na bijkomende uitleg lijkt hun verzet grotendeels opgeheven.' Dat laatste bleek gisteren niet uit navraag bij leden van het College van Rechtbanken en Hoven.

De rechtbanken van koophandel moesten al eerder aan de slag zijn gegaan met e-deposit, maar daar is te horen dat het voorlopig bij beloftes is gebleven.'Eerst zouden we eind vorig jaar beginnen, dan op 1 januari, nu krijgen we te horen dat het later deze maand zal gebeuren, maar we hebben nog niets concreets gezien.'

Ook de Orde van Vlaamse Balies waarschuwt Geens. 'Wij, advocaten, zijn bevreesd dat het voor ons onwerkbaar wordt als er niet snel eenheid komt in alle verschillende informaticasystemen. Zo is er nu al e-deposit bij de hoven van beroep, maar bij de Raad van State is er een ander systeem en bij andere instanties nog andere systemen. Wij hebben geïnvesteerd in een eigen systeem voor alle advocaten en vragen de minister om alle applicaties daarop via 'webservices' aan te sluiten. Dan vermijd je manuele tussenkomsten en zijn de risico's op fouten of misbruiken veel kleiner. Als de e-box daarop kan aansluiten, hebben wij daar uiteraard geen probleem mee. Want de vraag is natuurlijk niet of we justitie moeten informatiseren, wel hoe we het zo snel en zo goed mogelijk kunnen doen.'

LARS BOVE