29 gemeenten in ons land verliezen hun vredegerecht. De regering en het gerecht willen op die manier tijd en geld besparen. Vanmiddag is het licht op groen gezet voor de eerste fase van het plan voor de vredegerechten van minister van Justitie Koen Geens (CD&V).

Het regeerakkoord voorziet in de hertekening van de gerechtelijke kantons om de werklast beter te verdelen tussen de vredegerechten. Die hertekening zat er al langer aan te komen. De rechterlijke orde staat er ook zelf achter. Op sommigen plaatsen waren overigens al vredegerechten gesloten.

"Deze hertekening komt er op vraag van de rechterlijke orde zelf en zal gepaard gaan met een aanzienlijke besparing van tijd en middelen voor de rechtbanken in kwestie, en voor de overheid", luidt het.

Uitvoering in drie fasen

Minister Geens wil het plan in drie fasen uitvoeren. Eerst wil hij de kantons ontdubbelen die nog op 2 of 3 plaatsen zitting houden. Dat is tot nu toe het geval in 35 kantons. Die tellen in totaal 76 zetels. Per kanton zal veelal op 1 locatie worden gecentraliseerd. Op die manier zullen er van de 76 zetels nog 47 overblijven.

In een tweede fase wordt bekeken of een groepering mogelijk is van kantons binnen stedelijke gebieden die aan elkaar grenzen en/of al in hetzelfde gebouw huizen.

In de laatste fase wordt de kaart van de gerechtelijke kantons hertekend, een efficiëntie-oefening die de nabijheid van justitie voor de burger niet in het gedrang zou mogen brengen.

20 miljoen euro besparen

De vrederechters en het personeel verliezen vandaag veel tijd met verplaatsingen tussen de verschillende zetels. Bij het openhouden van dubbel- of trippelkantons is er vaak ook meer werk. Onder meer omdat er in meerdere dossiers voorzien wordt.

Ook voor de federale overheid zijn er voordelen. Er zullen minder huur en minder vergoedingen betaald worden. Alles samen levert dat een besparing op van 20 miljoen euro. Bovendien worden 16 gebouwen verkocht, waarvan de federale overheid eigenaar is.

Zittingen in gemeentelijke gebouwen

De sluiting van vredegerechten ligt gevoelig bij de burgemeesters. Bij de keuze van de locatie voor de centralisatie werd rekening gehouden met de geografische ligging en de toestand en eigendomssituatie van het gebouw. Er is ook een bevraging geweest over de voorkeur bij de betrokken vrederechters, rekening houdend met de meest praktische locatie en de werklast. Ook met de kostenefficiëntie is rekening gehouden.

Waar nodig zal er op plaatsen waar vredegerechten dicht gaan een mogelijkheid zijn om zittingen "sous l’arbre" te houden. Hierbij kan onderhandeld worden om een gebouw van de gemeente te gebruiken voor het houden van periodieke zittingen.