Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) heeft woensdag in de Kamer zijn 135 pagina's tellende justitieplan voorgesteld. Hij wil onder andere gevangenisstraffen korter dan één jaar uit de wet halen. Voorts wil Geens dat gevangenen bij celstraffen tot vijf jaar automatisch in de helft vrijkomen onder voorwaarden, tenzij het parket dit expliciet anders vraagt.

Met zijn justitieplan wil Geens justitie efficiënter en doeltreffender maken, zonder in te boeten op de kwaliteit. Het plan omvat een hele resem ingrepen, gaande van de procedures over de strafuitvoering tot de organisatie en de werking van justitie. Opvallend is onder meer dat Geens de strafuitvoering grondig wil omgooien. Vandaag kunnen gevangenen bij een eerste veroordeling ten vroegste vrijkomen na een derde van de straf, bij recidive is dat twee derde. Geens wil gevangenen met een celstraf tot vijf jaar voortaan "automatisch" vrijlaten onder voorwaarden na de helft van de tijd, tenzij het parket dit expliciet anders vraagt. Voor langere celstraffen blijft tussenkomst van de strafuitvoeringsrechtbank wel steeds vereist.

Om het aantal gevangenen verder te verlagen - en "duurzaam onder tienduizend" te brengen - wil de minister ook de voorlopige hechtenis beperken. Dat moet onder meer gebeuren via een koppeling aan de maximale celstraf die de betrokkene uiteindelijk zou kunnen oplopen.

Maar ook een hele reeks andere maatregelen moeten justitie efficiënter maken. Zo zou het hoger beroep ontmoedigd moeten worden door het niet meer schorsend te maken in burgerlijke zaken, zou een burgerlijke zaak pas na zes weken een eerste keer voor de rechter mogen komen en moet een rechter zes maanden of dubbel zo lang de tijd hebben om bemiddeling voor te stellen.