Volgens Tom Lanoye in Humo moet er ergens een fabriek bestaan waar 'tjeven' als Koen Geens van de band rollen. In geen tijd zette de minister van Financiën zichzelf op de politieke kaart. 'Perceptie doet ons de kans missen om tot de kern van een persoon door te dringen.'

Als 'Gene gewone'. Met die geuzennaam schuimt minister van Financiën Koen Geens markten af, spreekt hij zaaltjes toe en trekt hij met zijn Volkswagenbusje door de provincie. 'Een van mijn oudste assistenten heeft dat bedacht. Ik heb twee weken weerstand geboden, alleen al omdat het geen goed Nederlands is. Het blijft moeilijk over jezelf te zeggen hoe je bent.'

Wat brengt zo'n campagne? Uw partijgenoot Hendrik Bogaert voelt naar eigen zeggen in N-VA-milieus 'de hitte van de stoof'.
(grijnst) 'Ik kom misschien niet zoveel in N-VA-milieus. Maar ik kan mij een zeker profiel voorstellen.'
'De sfeer lijkt me eerder positief. Veel kiezers begrijpen dat het moeilijke jaren waren. Ze vinden dat we er ons goed doorheen hebben geslagen. Maar het is onmiskenbaar dat er een zekere zuurte bestaat. Over de banken, het fiscaal klimaat, de bonussen, Arco, Dexia...'

Een minder goede peiling bracht jullie net voor het verkiezingscongres eind april wat van slag.
'Deze cijfers gaven niet weer wat we voelden. Het leidde even tot bezinning: we hebben op communautair vlak onze verantwoordelijkheid genomen. We hebben hard gewerkt. Blijkbaar wordt degene die aan de kant bleef staan daarvoor beloond.'
'Dat is geen kwestie van teleurstelling. Ik wil het gerust gaan uitleggen. Het mogen uitleggen, blijft mijn grootste plezier. Als ik een uur met mensen praat, krijg ik dikwijls te horen dat ze niet wisten dat het allemaal zo complex was. We hebben een goed verhaal. Ik wanhoop niet.'

Maggie De Block legt veel minder uit, maar is wel super populair.
'Maggie is zeer populair. Er bestaan echter geen objectieve criteria voor populariteit. Jean-Luc Dehaene werd heel populair, terwijl hij bij zijn aantreden als premier in 1992 werd weggehoond. Net mensen die heel populair zijn, kunnen met de macht die ze daaraan ontlenen niet veel aanvangen. Populariteit genereert heel wat jaloezie. Daarom houd ik niet van rankings. Ik heb het veel liever over ideeën dan over personen.'

Wordt u dikwijls aangesproken over pensioenen en uitkeringen?
'Toch wel. Voor de pensioenen kan je geen grote marge op verbetering beloven. Je kan mensen geruststellen. Maar je kan ze geen verhoging met 100 of 200 euro per maand beloven, wel 600 euro, maar dan per jaar. En als ze onvoldoende pensioen krijgen om samen naar een home te gaan, dan moeten we concluderen dat die home te duur is. Tegenwoordig is de democratie heel open, maar techniciteit kan je nooit in de markt zetten. Dat speelt ons in het pensioendossier parten.'

De N-VA en Open VLD zetten de werkloosheidsuitkeringen na drie jaar stop.
'Wij hebben de uitkeringen degressief in de tijd gemaakt. Het duwen van de mensen in de bijstand, levert geen grote besparing op. Als ze de leefloonregels streng willen toepassen, dan komen we in een harde samenleving. Ik ben een hardwerkende mens, ik vind dat anderen ook hard moeten werken. Maar ik houd niet van culpabiliseren.'
'Jullie moeten jullie eens voorstellen wat het betekent om twee tot drie jaar werkloos te zijn. Dat willen jullie toch niet meemaken? Moeten we dan de hakbijl bovenhalen? Wie geen betrekking aanvaardt of zich niet wil heroriënteren moet worden aangepakt. Maar ik denk, al weet ik het niet zeker, dat de Vlaamse minister van Werk een N-VA'er was. Ik vind het vreemd dat een partij die erg veel met werk bezig kon zijn, de indruk geeft dat dit in Vlaanderen niet correct is gebeurd.'

Schieten die partijen met een bazooka op een mug?
'Ik oordeel niet over wat ze doen. We hebben geen enkele baat bij een maatschappelijke sfeer waarbij de buurman - een zelfstandige of een werkloze - als een fraudeur of een profiteur wordt bestempeld. Ik heb daar een hekel aan.'
'89.000 Belgen zijn langer dan vijf jaar werkloos. Uiteraard zijn er dat veel, maar dat is toch geen populatie waarop we een volledig beleid kunnen bouwen? Als er 89.000 fraudeurs zouden zijn - voor alle duidelijkheid, een werkloze is geen fraudeur - dan stellen we daar toch niet een ganse fiscale inquisitie op af? Ik ben altijd voor sterke controles geweest. Maar je bouwt geen beleid op de premisse dat er her en der iets niet klopt.'

Hebt u genoten van het debat tussen Bart De Wever en Paul Magnette?
'Ik kan daar niet naar kijken, ik kan zo niet debatteren. Ik kan zo ook niet aan politiek doen. Ik ben verslingerd aan de Franse of Amerikaanse verkiezingsdebatten. Wij gaan te veel in overdrive. Debatten moeten een oefening zijn in beheersing en inhoudelijke overtuigingskracht. We moeten dat anders kunnen. En ik weet zeker dat die twee het ook anders kunnen.'

Het beeld van wij tegen hen.
'De vraag blijft wie je wil overtuigen. Het moet toch de bedoeling zijn om de tegenpartij te overtuigen? Als De Wever de Franstaligen iets wilde duidelijk maken - of Magnette de Vlamingen - dan moeten ze dat anders aanpakken. Dan wordt er tenminste naar elkaar geluisterd. Ik vind het belangrijk dat de andere kant respect krijgt. Dat bevordert de continuïteit van de samenleving. Kennelijk was dat niet de bedoeling. Men wilde alleen de eigen achterban overtuigen.'
'Wat levert polarisatie eigenlijk op? Mensen tegen elkaar in het harnas jagen? Het is niet verkeerd om een standpunt - laat staan een extreem standpunt - kenbaar te maken. Maar dat is het net. De standpunten zijn niet zo extreem, maar de toon is verbeten. Die verbetenheid - noch in Europa, noch in België, noch in Vlaanderen - leidt tot oplossingen.'

Is het gelukt om van de christendemocraten mee de inzet van de verkiezingen te maken?
'Ik denk het wel, we halen die twintig procent. Maar net als de peilingen moet wat ik denk zondag worden bevestigd. Mensen beseffen twee dingen: we leven in een relatief rooskleurig land, bovendien heeft de politiek dat sedert de Tweede Wereldoorlog stap voor stap bewerkstelligd.'
'Tegenover polarisatie in een samenleving staat een prijs. En die wensen we niet te betalen. We leven in een coherente samenleving. De sociale cohesie is groot. Er bestaat een inkomens- en vermogensongelijkheid. Maar in vergelijking met onze buurlanden blijft het relatief beperkt. Mensen wonen hier niet in getto's, we genieten van dingen die relatief vergelijkbaar zijn. Iedereen kan zich in deze samenleving thuis voelen. Ik geloof niet dat de economische noden zo groot zijn dat we die sociale cohesie moeten doorbreken. Wel zullen we onze lasten verder verlagen, om onze exportpositie te verbeteren.'

Kan CD&V in een regering stappen met de N-VA?
'We zullen de cijfers van zondag moeten afwachten. Ik zeg dat in grote bescheidenheid: we zijn een inclusieve partij. U zal de CD&V sedert de jaren 50 nooit hebben betrapt op grote exclusieven. We zijn zelfs een tijd strikt gelieerd geweest met de N-VA. Gezien deze antecedenten zou het onlogisch zijn om te zeggen dat dit niet langer mogelijk is. Alleen zijn we verrast door de toonzetting van de campagne.'

Speelt de geest van Jean-Luc Dehaene een rol in deze campagne?
'We kunnen niet plots afstand nemen van zijn overlijden. Het heeft ons allemaal aangegrepen. Zijn geest is zelfs indringender aanwezig dan mocht hij er nog zijn. Hij zou zelf hebben gezegd: niet stilstaan, verdergaan en vooruitgaan. Dat dit een aantal mensen uitnodigt tot meer sereniteit, zou me niet verbazen.'
'In het algemeen, en dat is persoonlijk, heb ik altijd geloofd dat er maar een manier is om met dit land en met Vlaanderen om te gaan. Dehaene ging zo te werk. Dat spreekt niet zo aan. Maar toen hij het deed, sprak dat ook niet altijd aan. Het is makkelijker om extreme standpunten te verkondigen danthe middle of the road krachtig en met moed te bewandelen.'

Zijn premierschap kwam haast per toeval. Kan u dat ook overkomen?
'Ik voel me erg verwant met de onthechte manier waarop Dehaene naar zijn functie keek. Je kan je heel erg inzetten, maar je leven hangt er niet vanaf. Ik wil dat in mijn leven gerust nabootsen.'
'Ik doe het werk als minister van Financiën erg graag. Ik heb nog veel te doen. Ik zou graag verder werken.(lacht) Nu steek ik mijn nek uit. De kans dat ik opnieuw minister van Financiën word, is kleiner dan dat ik gezond 95 jaar word. Maar ik zou het beide heel graag meemaken.'

De 16 is maar een deur verder.
'Des te sneller kan ik er naartoe stappen als de nieuwe premier me nodig heeft.'

Minister van Financiën onder eerste minister Didier Reynders?
'Politiek blijft de kunst om zich te verstaan met mensen die mee aan de kar willen trekken. Zo zit mijn partij in elkaar.'

Bart Brinckman