Het zijn woelige tijden. Minstens zijn er enkele leiders die geen vrede willen. Of die slechts vrede willen als aan elk van hun voorwaarden is voldaan. Dat is hetzelfde als de overgave vragen.

De dodentallen zijn indrukwekkend. Minstens 80.000 Oekraïners, minstens 400.000 Russen, minstens 60.000 Palestijnen, in Goma en Bukavu nog ‘maar’ een stuk of 5.000 doden. De tijd dat oorlogen tijdens veldslagen tussen soldaten alleen op een grote lap grond werden uitgevochten, is voorbij. Zelfs in een hoog elektronisch tijdperk van drones en precisiewapens, worden bewust massaal slachtoffers gemaakt. Men noemt dat dan een conventionele oorlog, om te zeggen dat hij niet nucleair is. Enkel een loopgravenoorlog zoals 1914-'18 verslond op korte termijn meer levens, toch van soldaten. Maar in Oekraïne en Gaza heeft de oorlogsvoering veel weg van 1940-'45. Zij ontziet in geen enkel opzicht de levens van burgers, vrouwen en kinderen.

Ik heb de voorbije weken veel voordrachten en blogs gegeven, resp. geschreven, met geopolitieke en historische beschouwingen. Ze verbergen onmacht. Het is zoals voetbalcommentaar geven bij een vuile match tussen ploegen die alle regels van tactiek, techniek en geschiedenis, en dus ook het oorlogsrecht, aan hun laars lappen. Poetin en Netanyahu zijn beticht van oorlogsmisdaden, en het Internationaal Strafhof heeft hun aanhouding al bevolen. Maar berecht worden voor oorlogsmisdaden blijft nog altijd het triest monopolie van verliezers. Vraag het maar aan Duterte, de vroegere president van de Filipijnen, die zopas werd overgebracht naar Den Haag. Potentiële winnaars, zoals de VS, Rusland, China en Israël zijn niet graag partij bij Verdragen die hun land zouden kunnen onderwerpen aan internationale rechtsstatelijkheid.