Met alle Chinezen, maar niet met den deze.
Mijn grootmoeder waarschuwde mij al in 1970 voor het 'gele gevaar'. Het rode boekje herinnert u zich: “de vrede komt uit de loop van een geweer”. In China is een klein decennium geleden een leider opgestaan met trekjes die sterk doen denken aan de voormalige Grote Roerganger. Die leider staat aan het hoofd van een volk van 1,5 miljard mensen die zich vooralsnog laten disciplineren, en hij vermengt het toppunt van autocratie met een imperialistisch exportkapitalisme. Terwijl hij ons volle containers met goedkoop lekkers aanlevert, neemt hij Hong Kong in, bedreigt hij Taiwan en heerst hij over Eurazië. Hij zegt lak te hebben aan de mensenrechten, en zit aan tafel met Rusland, India en Turkije alsof het bondgenoten zijn. In de Afrikaanse wouden spreekt men beter Chinees dan Engels of Frans.
Wij doen alsof we het niet weten. De beurs en de arbeidsmarkt doen het immers goed.
Het zal onze tijd wel duren, denken we graag. En het is inderdaad nog nooit zo goed geweest. Dat weet elke mens met gezond verstand. Maar… er zijn grote problemen aan de horizon die perfect voorspelbaar zijn. De soms hemeltergende debatten over het beleid inzake klimaat, pensioenen, energie of migratie slepen al ettelijke decennia aan, en bieden weinig perspectief op beterschap. We maken er nooit echt tijd voor, want er is altijd wel ergens een crisis waar we dag en nacht mee bezig zijn, en waar we onze pers mee verdienen. Wie in de politiek overigens problemen bij de wortel aanpakt en ze anticipeert, maakt zich geen vrienden. Een crisis aanpakken is veel eenvoudiger wanneer die er al is. En zelfs dan moet het een ernstige crisis zijn om serieus te kunnen ingrijpen. De bankencrisis was dat, toch de tweede keer. De terreurcrisis ook, maar het bleef bij één golf, vooralsnog. Dus…. Corona sneed diep bij elkeen. Er stierven 38 mensen in een nooit geziene Belgische klimaatramp. Dat is toch wel ernstig genoeg? En hoeveel mensen moeten er nog verdrinken in de Middellandse Zee alvorens het in de EU komt tot een echte gemeenschappelijke migratiepolitiek die naam waardig?
Nochtans heeft de niet-verkiezing van Trump gevolgd door de bestorming van het Capitool aangetoond wat een economische reus op lemen voetjes het Westen geworden is. Ook de Europese raden waar 27 leiders vier dagen en nachten lang een akkoord zoeken over de verdeling van de begrotingsmiddelen en de Green Deal, zijn een teken aan de wand.
U zal zeggen: dat is nu eenmaal democratie. Akkoord. Het is de moeilijkste bestuursvorm die er is, maar vooralsnog de meest duurzame. Hij vergt echter van iedere natie en van ieder onder ons discipline en goed burgerschap. Weerbaarheid ook. Vooral democratische mechanismen die deugen. De manier waarop België en de EU worden bestuurd is gesteund op krakkemikkige constructies waarvan Montesquieu, de uitvinder van de trias politica, schele hoofdpijn zou krijgen.
Joe Biden is iemand die niet per se herkozen moet worden, en die daarom ernstige hervormingen aandurft. Hij kwam ons niet op voorhand vragen zich te mogen terugtrekken uit Afghanistan. Het weze hem vergeven. Niemand kon hem immers weigeren iets te doen dat al lang onvermijdelijk was, en dat toch niemand durfde. De oorlogs- en defensie-industrie zal het Biden niet in dank afnemen.
De VS heeft als laatste van de westerse landen beslist om vooral met zichzelf bezig te zijn. ‘America first’ is immers een devies dat moeiteloos kan toegepast worden op elke West-Europese natie. Ieder land is bezig met zichzelf: we zijn volstrekt soeverein als het pas geeft. En we geven de EU moeiteloos de schuld als dat beter uitkomt.
Wij, hier in West-Europa, konden zelfs de Duitsers in twee wereldoorlogen niet zonder de hulp van de Amerikanen verslaan – die overigens rijkelijk lang op zicht lieten wachten, tot april 1917 (Eerste Wereldoorlog) en tot december 1941 (Tweede Wereldoorlog). Maar, paradoxaal genoeg, nu de Duitsers aan onze kant staan, is de EU een nog kleinere militaire dwerg geworden. De noodzaak aan een gemeenschappelijke defensie is duidelijker dan ooit. Nog maar wat verder palaveren, na 70 jaar small talk? Om in dezelfde geest te antwoorden als in mijn inleiding: “met alle Chinezen, maar niet met den deze”.