Wat is het verschil tussen vroeger en nu? Het is nu. Neen, het is niet vroeger. Het is nu, omdat alles tegenwoordig nù moet. Wij hebben geen idee meer van wat precies een lange termijn is.

Als Minister heb ik menige eerste steen ‘gelegd’ van een nieuw politie-, justitie- of financiegebouw. En geregeld een renovatielint doorgeknipt. Telkens vroeg mijn ‘ijdele ik’ om uitgenodigd te worden wanneer het gebouw zou worden ingehuldigd. Omdat ik ervan uitging dat ik - hoewel dan geen Minister meer - nog zou leven op dat ogenblik, binnen vijf of hooguit binnen tien jaar. En omdat ik er bijna zeker van was dat ik, zonder expliciete vraag, zou ‘vergeten’ worden.

Met dat soort egocentrisme waren kathedralenbouwers niet bezig. Zij bouwden een nieuwe gotische kathedraal boven of naast een oude romaanse voorganger. Omdat dat zulks ergens beslist werd. In de eeuwen der eeuwen. Die bouw kon gerust 100 soms 200 jaar aanslepen, en meer dan waarschijnlijk onderweg worden aangepast of gestaakt - omdat men geen tijd of geld meer had voor een tweede toren. Soms besliste men een klooster uit een ander deel van de stad over te brengen, en herbouwde men het steen voor steen. Omdat het beter paste bij de nieuwe kerk.

Maar morgen of nù, daar was men niet mee bezig. Men bouwde voor overmorgen als de kleinkinderen grijsaards zouden zijn, niet voor zichzelf. Voor de meerdere eer en glorie van God, de stad of de koning, en dus zo stevig en robuust mogelijk, want men wist dat een brand of een overstroming geweldige schade kon aanrichten.

In het Europees museum dat onze voorouders zo met veel moeite hebben opgebouwd, wandelen wij nu rond. Met de Michelin, de Rough guide, de Lonely Planet, de Trotter, de Wikipedia...

We beseffen soms niet wat al dat moois ‘gekost’ heeft, aan creativiteit, menskracht en soms ook aan mensenlevens. Maar één ding is zeker: we kunnen ervan leren. Het zou verbazen mochten onze bruggen de levensduur hebben van de Romeinse bruggen of aquaducten, denk maar aan Genua. En het is niet omdat iets nù af is, dat het morgen nog recht zal staan. Het is dus niet omdat we alles sneller doen, dat we alles beter doen. Traagheid past grote dingen en grote beslissingen.