Er is eindelijk een akkoord bereikt tussen de politie, justitie en de sociale inspectiediensten om in heel het land gemengde onderzoeksteams tegen de sociale fraude op te richten.

Achter sociale dumping, zwartwerk, schijnzelfstandigen en georganiseerde faillissementen gaan vaak georganiseerde bendes schuil. Om die efficiënt aan te pakken kunnen voortaan in alle gerechtelijke arrondissementen gemengde onderzoeksteams van politiespeurders en leden van de sociale inspectiediensten aan de slag gaan. Daarover hebben de topman van de federale politie, de procureurs-generaal en de toplui van de vijf sociale inspectiediensten gisteren een akkoord ondertekend. Dat akkoord was al twee jaar in de maak.

De rechercheurs van de federale politie onderzochten de voorbije drie jaar (van 2016 tot mei dit jaar) al 338 dossiers van sociale fraude, vooral over zwartwerk en sociale dumping. In iets meer dan de helft van die dossiers (192) werkte de politie al samen met inspectiediensten, maar dat kan nog veel beter. Dergelijke gemengde onderzoeksteams (zogeheten 'MOTEM') zijn lang niet in alle arrondissementen al ingeburgerd. Als we kijken naar het aantal uren dat de speurders aan die dossiers werkten, steekt Oost-Vlaanderen er met kop en schouders bovenuit.

'Alleen in Oost-Vlaanderen hebben we al structureel zo'n gemengd team dat dag in dag uit de sociale fraude onderzoekt. We zouden in alle arrondissementen op dezelfde manier de sociale fraude moeten aanpakken', zegt Luc Cap, de chef van de federale gerechtelijke politie van Oost-Vlaanderen. 'Voortaan wordt in elk arrondissement voor elk dossier eerst een onderzoeksplan opgesteld en zullen de arbeidsauditeurs en de bevoegde inspectiediensten zich kunnen engageren. Met evaluaties achteraf, wat een gigantische boost zal geven.'

De nieuwe aanpak moet er ook toe leiden dat justitie en politie meer illegale vermogens in beslag kunnen nemen, stelt Cap. 'De activiteiten van die criminele organisaties zijn dubbel verwerpelijk als ze lucratief zijn', reageert minister van Justitie Koen Geens (CD&V): 'Ze verwerven onwettelijke opbrengsten ten nadele van mensen die net de meeste bescherming behoeven.'

'Je hebt niet enkel de individuele sociale fraude met mensen die in het zwart werken. Die gevallen kunnen de inspectiediensten administratief afhandelen. Maar daarnaast is er ook de georganiseerde sociale fraude, met bijvoorbeeld transporteurs die hier Moldavische chauffeurs gebruiken en de concurrentie verstoren', zegt de Luikse procureur-generaal Christian De Valkeneer. 'Bij die georganiseerde criminaliteit moet de nadruk liggen op het in beslag nemen van de zo verworven vermogens. Want als de pakkans hier te klein is, trekt dat nog meer criminelen aan.'

Verschillende federale ministers reageren enthousiast op het akkoord. Minister van Middenstand Denis Ducarme (MR): 'Dit akkoord legt de basis om de strijd op te voeren tegen de sociale dumping en de oneerlijke concurrentie waarvan onze zelfstandigen en onze ondernemingen soms het slachtoffer zijn.'

Minister voor de Bestrijding van de Sociale Fraude Philippe De Backer (Open VLD): 'De MOTEM maken het mogelijk op een snelle en flexibele manier in te spelen op nieuwe fenomenen zoals nagelstudio's, louche handelszaken en faillissementscarrousels.'

LARS BOVÉ