Justitie is log, ouderwets, en de gevangenissen zitten overvol. De clichés over Justitie kennen we allemaal. Toch werd er de afgelopen vier jaar heel wat gerealiseerd om de tanker van Justitie te keren. Achterstallige facturen werden betaald, het versturen van boetes geautomatiseerd en de gerechtsgebouwen verheugden zich op de komst van wifi. Minister van Justitie, Koen Geens, maakt vandaag de balans op na vierenhalf jaar. Hij stelde het bilan ‘Justitie in transitie’ voor op de Alumnidag van de Faculteit rechten van de KULeuven.

Koen Geens: “In het begin van de legislatuur zorgde ik er ondanks de besparingen voor dat het budget van Justitie stabiel bleef. Daarna hervormde ik het meest dringende dankzij de potpourriwetten, die mee de efficiëntie verhoogden. Ook de hervormingen van burgerlijke stand, de mede-eigendom, de internering, de bemiddeling, de herziening in strafzaken, de transitiehuizen, het bewind, de strijd tegen de financiering van het terrorisme zijn een feit.”

Justitie is ouderwets?

Toegegeven, het duurde even vooraleer de justitiegebouwen wifi hebben ontdekt. Maar de investeringen in informatisering en digitalisering binnen justitie brengen alvast één zekerheid met zich mee: in de komende jaren leveren ze blijvende return on investment op, gaande van werklastvermindering tot het verlagen van werkingskosten (uitgespaard papier, postzegels, …)

Het automatiseren van verkeersboetes, een eengemaakt gedigitaliseerd strafregister, het digitaal neerleggen van vonnissen, conclusies en andere dossierstukken, het inkijken van het elektronisch dossier, digitaliseren van de burgerlijke stand, … De kelders van de vele justitiegebouwen kunnen stilaan beetje bij beetje worden geleegd.

Ook de beroepen van de notaris, advocaat en gerechtsdeurwaarder werden verder gemoderniseerd. Notarissen kunnen videoconferenties houden, gerechtsdeurwaarders kunnen elektronisch betekenen en advocaten kunnen stukken elektronisch neerleggen.

De gevangenissen zitten te vol?

De overbevolking in de gevangenissen werd teruggebracht naar 10 procent. De gegarandeerde minimale dienstverlening in de gevangenissen zorgt voor betere omstandigheden voor het personeel en de gedetineerden. En dankzij een aangepast professioneel statuut voor het penitentiair personeel blijft hun job boeiend.

De interneringswet bepaalt het recht op aangepaste zorg voor geïnterneerden. Drie eenheden werden daarvoor in Bierbeek, Doornik en Zelzate. De 2 forensisch psychiatrische centra van Gent en Antwerpen bieden dan weer behandeling aan geïnterneerden met een hoog risicoprofiel.

Ook korte straffen zullen consequent worden uitgevoerd. Die vallen vanaf 1 oktober 2020 onder de strafuitvoeringsrechter. Kortgestraften (tussen anderhalf jaar en onder de drie jaar) krijgen niet langer automatisch een enkelband en moeten hoe dan ook naar de gevangenis.

Justitie is ondergefinancieerd!

Oké, dat klopt dan weer wel. Maar dit cliché kan sneuvelen in een volgende legislatuur. Om tot een professionele en moderne organisatie te komen, is er een stapsgewijze begrotingsinjectie voor de rechterlijke orde nodig van ongeveer 300 miljoen euro. Dit bedrag omvat 130 miljoen om de personeels- en werkingsnoden van de magistratuur bijkomend te ondersteunen, 35 miljoen om meer informatica-investeringen te doen en 120 miljoen om meer burgers pro deo toegang tot het gerecht te geven.

Daarnaast is er nog een aanzienlijke verhoging van 250 miljoen euro nodig voor de Justitiegebouwen en gevangenissen op het budget van de Regie der Gebouwen. Bijkomend is nog 200 miljoen nodig voor het gevangeniswezen, zijn personeel, zijn gedetineerden en hun zorgen, voor de centrale administratie en voor de Staatsveiligheid.

Koen Geens: “Niemand zal ontkennen dat de af te leggen weg nog lang is en de uitdagingen groot blijven ondanks alle geleverde inspanningen. Maar Justitie is in volle transitie. Mensen verdienen een toegankelijke en nabije Justitie die hen kan helpen binnen de kortst mogelijke tijd. Of dat nu in het kader van een strafzaak is, een burgerlijke kwestie of bij het verkrijgen van informatie op digitale wijze. Een professionele en moderne organisatie is het doel. Daarvoor zijn verdere investeringen in personeel, gebouwen en informatica hoogst noodzakelijk.”

We need to talk about the Court of the Future

Lees hier de stand van zaken na vierenhalf jaar hervormen. Heb je een prangende vraag over de verwezenlijkingen? Stel ze live aan de Minister tijdens een Facebook Live op maandag 29 april 2019 van 12u tot 13u (te volgen via de facebookpagina van CD&V).