Tot voor kort wist het gerecht niet wat te doen met in beslag genomen virtuele valuta. Een Noord-Iers veilinghuis zal er 'echt' geld van maken.

Van onze redacteur Nikolas Vanhecke

BrusselEen online drugsdealer die tegen de lamp liep omdat zijn pakketjes met drugs te weinig waren gefrankeerd: zo kwam het gerecht uit op een aanzienlijke hoeveelheid bitcoins, de bekendste onder de virtuele munten, waarmee online zaken kunnen worden aangekocht en die kunnen worden ingewisseld voor echt geld. Het is maar een van de criminele dossiers waarin virtuele munten opdoken.

Sinds de koersval van ruim een jaar geleden genieten bitcoins en andere virtuele valuta een pak minder aandacht van het brede publiek, maar in bepaalde kringen blijven ze populair. Een tussenkomst van banken of andere financiële instellingen is niet nodig bij de transacties, waardoor ze moeilijk op te sporen zijn. Niettemin is het een betalingssysteem dat zekerheid biedt: wie zich laat betalen in bitcoins, kan er meestal van op aan dat die bij hem aankomen. Dat maakt het een geliefd betaalmiddel in de criminele wereld, bijvoorbeeld bij drugstransacties via het internet.

Wanneer politie en gerecht binnenvallen bij criminelen en hun computer in beslag nemen, staan daar niet zelden virtuele valuta zoals bitcoins op. Die komen dan onder het beheer van het Centraal Orgaan voor Inbeslagnames en Verbeurdverklaringen (COIV), dat onder Justitie valt.

Porsches

Bij Porsches, juwelen of andere luxeproducten die in beslag zijn genomen bij criminelen, is het vrij eenvoudig: die kan het COIV verkopen via de Finshop van de federale overheidsdienst Financiën. De opbrengst wordt geparkeerd op een rekening in afwachting van een proces. Daarop kan een rechter de materialen teruggeven aan de verdachte of verbeurdverklaren.

Maar toen het COIV bitcoins en andere virtuele valuta binnenkreeg, krabden de mensen zich daar toch even in de haren. 'Onze taak is om in beslag genomen goederen op een correcte en, vooral, waardevaste manier te beheren', zegt Jean-Michel Verelst, de directeur van het COIV. 'De eenvoudigste manier om de waarde te behouden, is een voorwerp zo snel mogelijk verkopen. Bij virtuele valuta is dat gemakkelijker gezegd dan gedaan.'

Een eerste horde was de (tijdelijke) opslag van in beslag genomen cryptomunten. Wanneer u bitcoin bezit, doet u dat gewoon via een elektronische portefeuille. Maar zoiets toepassen bij een strikt gereglementeerd overheidsorgaan zoals het COIV, is andere koek. Onder meer daarom werden de regels in februari vorig jaar aangepast en kon het COIV een elektronische portefeuille openen. 'We hebben behalve Bitcoin Cash en Bitcoin Gold ook al Litecoins, Ethereum, Ripple (of XRP) en Zcash in beheer', zegt Verelst. 'Alles samen voor een waarde van 800.000 euro en 22.000 dollar op het moment van inbeslagname. We aanvaarden een twintigtal virtuele munten.'

Monero

Een tweede horde was de zoektocht naar wie de munten zou willen verkopen. 'We hebben aangeklopt bij Financiën, maar daar zag men dat niet zitten. Dan hebben we maar beslist om het zelf te regelen.'

Via een Europese publieke aanbesteding is het COIV uiteindelijk terechtgekomen bij het Noord-Ierse veilinghuis Wilsons ­Auctions. Dat heeft begin vorige week 167,7 Monero's (nog een ander soort cryptomunt) geveild. Die waren in beslag genomen door het Britse gerecht, berichtte The Belfast Telegraph. Wilsons Auctions heeft verschillende filialen in het Verenigd Koninkrijk en veilt volgens zijn website voor driehonderd miljoen pond per jaar.

Wanneer de Belgische politie nu op een portefeuille met cryptomunten stoot en erin slaagt om er toegang toe te krijgen, kan ze die valuta overmaken aan het veilinghuis. Dat mag wel alleen nadat het gerecht een 'beslissing tot vervreemding' heeft genomen, wat betekent dat in beslag genomen zaken mogen worden verkocht om ze om te zetten in geld.

'De koers van virtuele valuta kan sterk schommelen, daarom zou het goed zijn als die beslissing snel wordt genomen, zodat de valuta snel kunnen worden verkocht', zegt Verelst.

'Op die manier zijn wij er zeker van dat de munten tegen de beste prijs worden verkocht', reageert het kabinet van minister van Justitie Koen Geens (CD&V). 'Uiteindelijk wint iedereen hierbij. Criminelen moet je treffen waar het pijn doet, in de portemonnee.'