Het gerecht gaat alle mogelijke geldsporen die u nalaat, mogen opvragen. Dat gaat zowel over uw portefeuille bij een vermogensbeheerder, aankopen die u doet met een kredietkaart, transacties via nieuwe betaaldiensten zoals Google Pay, tot uw kleinste betaling via sms voor een parkeerticket. Openbaar aanklagers zullen dat allemaal mogen opvragen zonder dat daar toestemming van een onderzoeksrechter voor nodig is.

Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) heeft voor die forse uitbreiding van de wet al groen licht gekregen van de ministerraad. Nog dit jaar, zodra de nodige adviezen, onder meer van de Raad van State, klaar zijn, zal het parlement zich erover buigen, laat het kabinet-Geens weten.

Het gerecht krijgt de nieuwe bevoegdheid voor alle onderzoeken naar misdrijven waar minstens één jaar gevangenisstraf op staat. Het gaat dus niet alleen om onderzoek naar fraude of financiële criminaliteit, maar om tal van misdrijven, gaande van inbraken en oplichtingen tot terrorisme en moorden. In al die onderzoeken kan het voor speurders nuttig zijn geldsporen te onderzoeken en die te gebruiken als bewijsmateriaal. De terroristen die de aanslagen in Parijs en Brussel pleegden, gebruikten voorafbetaalde kredietkaarten.

Vandaag botsen de openbaar aanklagers nog te vaak op een muur als ze geldsporen onderzoeken omdat de wet verouderd is en dateert van het tijdperk waarin ons geldverkeer enkel via de banken verliep. Ze kunnen alleen bij banken en kredietinstellingen informatie vragen over rekeningen, kluizen en andere klassieke financiële instrumenten, zoals aandelen of obligaties, die een verdachte bezit.

Geens heeft van de regering groen licht gekregen om dat uit te breiden naar alle mogelijke aanbieders van betaaldiensten. Dat zijn alle beheerders van betaal- en kredietkaarten zoals Worldline en American Express, alle vermogensbeheerders, beursvennootschappen en geldtransfer- en wisselkantoren zoals Western Union. Maar ook nieuwe apps en online betaaldiensten zoals PayPal, platformen voor virtuele munten en betalingen via sms of andere toepassingen op uw smartphone of computer.

Ook bedrijven die hier hun diensten vanuit het buitenland aanbieden, zullen onder de nieuwe wettelijke verplichting vallen, ongeacht of ze een vertrouwelijkheidsclausule met hun klanten sloten. Ze zullen ook het geheim van het onderzoek moeten respecteren. Al zal het gerecht nooit naar info vissen, maar doelgerichte vragen stellen over welbepaalde verdachten en periodes.

Geens wijst erop dat veel financiële spelers nu al verplichtingen hebben om verdachte transacties aan te geven bij de antiwitwascel. En dat ze volgens Europese regels hun data vijf tot tien jaar moeten bijhouden. Nu zullen die data ook renderen in strafonderzoeken.

LARS BOVÉ