Het UPC Sint-Kamillus Bierbeek krijgt de eerste Belgische afdeling, gespecialiseerd in de langdurige behandeling en re-integratie van geïnterneerden met een verstandelijke beperking. Tegen 31 juli moet de eenheid twintig patiënten huisvesten.

Volgens minister van Justitie Koen Geens (CD&V) is het belangrijk dat geïnterneerden de juiste behandeling krijgen. “Zij zijn de meest kwetsbare bewoners van de gevangenis”, zegt hij.

België is een zwakke leerling op het gebied van internering. Maar daar komt verandering in. In 2014 waren 1.100 criminelen in de gevangenis nog geestesgestoord. Intussen is hun aantal gehalveerd. De minister wil nog 860 extra plaatsen voorzien voor geïnterneerden buiten de gevangenis.

UPC Sint-Kamillus werd in 1930 gebouwd door de Broeders van Liefde die zich inzetten voor de mentale gezondheidszorg. De zorgfaciliteiten liggen in een park met vijvers en paden, waar bezoekers en patiënten tot rust komen. De buitenruimte van de nieuwe afdeling is niet minder gezellig. Maar de omheining verraadt wel dat de patiënten een crimineel verleden hebben.

“Ons opvangcentrum staat in voor de verzorging en veiligheid”, zegt algemeen directeur Hendrik Van Malderen. “De veiligheid van de omgeving en uiteraard de patiënten.”

Volgens Van Malderen krijgen geïnterneerden met een mentale beperking het zwaar te verduren. “Geïnterneerden dragen zowel het stigma van mentale patiënt als crimineel met zich mee”, zegt hij.

“Zij konden nooit op sympathie rekenen. Daar komt stilaan verandering in. Waar een klassieke gevangenis met cipiers en eenzame opsluiting werkt, focussen wij op een strikte dagindeling en groepsdynamiek. Ook een goede relatie tussen patiënt en verzorger is belangrijk. Die helpt bij de behandeling en voorkomt incidenten. Om die band te smeden, werken we met ervaringsdeskundigen: patiënten uit andere afdelingen. Zo leren geïnterneerden dat hun problematiek niet zo onbehandelbaar is als ze zelf denken.”

De afdeling is ondanks de lange verblijfsduur geen eindstation. “Je moet nog kunnen doorstromen naar de geschikte woonvorm en werksituatie”, zegt Geens.

Ruben De Keyzer