Criminelen kunnen wapens die werden gebruikt voor een moord of een bankoverval legaal laten vernietigen bij de proefbank van de Belgische overheid. Met een nieuw KB wil minister van Justitie Koen Geens die lacune in de wet aanpakken.

‘Vandaag kan iedereen naar de Belgische Proefbank voor Vuurwapens stappen met de vraag om wapens te neutraliseren of te vernietigen’, zegt justitieminister Koen Geens (CD&V). ‘Omdat de Proefbank lange tijd geen enkel bewijs vroeg van de wapenbezitter, konden illegale wapens, gestolen wapens of wapens gebruikt voor een misdrijf definitief van de radar verdwijnen. En dat op een legale manier.’

Volgens het kabinet van Justitie heeft de Proefbank voor Vuurwapens in Luik de kwestie zelf aangekaart omdat ze misbruiken vermoedde. ‘Sindsdien vraagt ze iedereen die zich aanbiedt met wapens om een wapenvergunning of erkenning te tonen’, zegt Geens. ‘Maar daarmee kan ze alleen de hoedanigheid van de persoon controleren, en dat enkel bij Belgen.’ De controle biedt geen enkele zekerheid dat de persoon in kwestie het wapen legaal bezit. Evenmin is duidelijk of het gebruikt werd voor een misdrijf. Wanneer zo’n gezocht wapen wordt vernietigd, gaat belangrijk bewijsmateriaal verloren. Het kabinet benadrukt wel dat het ‘niet gaat om een “Belgisch probleem”. We gaan hierover ook op Europees vlak verder overleggen.’

Momenteel buigt de Raad van State zich nog over het nieuwe Koninklijk Besluit waarmee Geens de lacune in de wet wil aanpakken. Het kabinet verwacht tegen 20 februari het advies. Geens: ‘Het KB schrijft voor dat een Belg of buitenlander alleen maar een wapen kan laten vernietigen of neutraliseren als hij over een attest beschikt. De lokale politie levert die attesten af, waarop staat dat het wapen rechtmatig is bijgehouden en niet geseind staat in een politiedatabank.’

In 2016 heeft de Proefbank 11.542 vuurwapens vernietigd en 1019 geneutraliseerd. Dat is zowat de helft van in 2015, toen het ging om 20.447 vernietigde en 1919 geneutraliseerde wapens.

Verduistering

Onderzoeker Nils Duquet van het Vlaams Vredesinstituut vindt de nieuwe procedure een goede zaak. ‘Ze beperkt het risico van misbruik. Maar om de Proefbank een nieuw elan te geven, is er meer nodig. De voorbije jaren zijn er verschillende problemen vastgesteld, zoals slechte bewaaromstandigheden en onzorgvuldige registraties van wapens die werden binnengebracht om te worden vernietigd. In oktober 2016 is de directeur van de Proefbank gearresteerd op verdenking van de verduistering van vuurwapens.’

In de strijd tegen illegale wapenhandel is het juridisch kader het voorbije decennium versterkt, zegt Duquet. ‘Nu is er vooral nood aan de versterking van de operationele capaciteiten van de betrokken politiediensten, en aan een beter zicht op de problematiek. De Proefbank kan daar door haar unieke positie toe bijdragen. Maar dan moeten problemen zoals de slechte registratie worden aangepakt.’