Minister van Justitie Koen Geens is op werkbezoek in de Verenigde Staten (VS) en doet de steden Washington en Silicon Valley aan om te pleiten voor wettelijke initiatieven rond het uitwisselen van digitale gegevens in het kader van strafonderzoeken.
Ontmoetingen met de topmensen van de veiligheidsdiensten FBI, CIA, ICE –HSI en DEA staan op het programma, alsook politieke vertegenwoordigers, waaronder de Attorney General Jeff Sessions, de Amerikaanse Minister van Justitie. Minstens even belangrijk zijn de ontmoetingen met de providers, Google, Microsoft, Apple en Facebook om samenwerking te bepleiten.
In de marge van dat bezoek gaf de Minister een lezing op de John Hopkins universiteit over radicalisering in onze samenleving. De herdenking van de aanslagen in Brussel op 22 maart nadert. Hoewel het terreurniveau gedaald is blijven de diensten alert en moeten we continu nadenken over hoe om te gaan met radicalisering en terugkerende Syriëstrijders.
Het aantal foreign terrorist fighters (FTF) afkomstig uit Europa wordt geschat op zo’n 4000. Daarvan is het merendeel, ongeveer 2800, afkomstig uit 4 landen: België, Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Het is al langer geen geheim dat België het hoogste aantal FTF’ers heeft per capita in Europa. Ter vergelijking; er zijn 129 Foreign Terrorist Fighters afkomstig uit de VS en 7 daarvan zijn teruggekeerd naar hun land. De conflictzone ligt echter gevoelig verder van de VS dan van Europa. Ook de VS is niet gespaard gebleven van terreur.
Onderzoek wijst uit dat 30 procent van de vertrokken strijders teruggekomen zijn naar hun land van oorsprong. Dit brengt dan ook grote uitdagingen met zich mee in onze samenleving. FTF’ers komen meestal uit een stedelijke omgeving en leven in dezelfde buurten. De redenen om tot een radicaal gedachtengoed over te gaan zijn veelal het gevoel van uitsluiting en geen voeling met de samenleving te krijgen. In Brussel heeft 75 procent van de bevolking een migratieachtergrond. Er moet continue ingezet worden op het aanvaarden van elkaar. Het budget van de Europese Unie (EU) om dit te bewerkstellingen verhoogde in 2016 naar 4052 miljoen euro. (In 2015 trok de EU hier 2522 miljoen voor uit.)
Naast die preventieve strategie blijft een repressieve aanpak ook noodzakelijk. Sinds 2015 veroordeelde justitie 295 personen voor terrorismemisdrijven. Vandaag zitten er 210 mensen in de gevangenis die gelinkt zijn aan terrorismefeiten, veroordeeld of in voorlopige hechtenis. België heeft zijn verantwoordelijkheid genomen. Om tot deze resultaten en snelle vervolging te komen zijn heel wat wettelijke initiatieven genomen sinds 2015. Er werd duidelijk ingezet op de informatiedeling in lokale besturen en het gevangeniswezen. Op het vlak van deradicalisering zijn er verschillende initiatieven genomen door de Gemeenschappen en de Federale overheid. Niet in het minst in de gevangenissen om de mensen die ooit vrij zullen komen. Het volledige gevangenispersoneel is opgeleid om radicalisering te detecteren en het aantal islamconsulenten, die de gedetineerden bijstaan met morele en religieuze vraagstukken, werd verhoogd. Aalmoezeniers, ook deze van de andere geloofsgemeenschappen en de vrijzinnigheid hebben een zeer belangrijke taak in de gevangenissen. De Minister ijvert daarom al lang voor een statuut dat hen betere voorwaarden biedt en hoopt binnen afzienbare tijd akkoord te krijgen van zijn collega Vandeput om dit te realiseren.
Koen Geens: “Wij hebben onmiddellijk actie ondernomen toen wij werden geconfronteerd met deze verschrikkelijke vorm van misdaad. Justitie laat niet na alles te onderzoeken wat een link met terreur verraadt en er volgt een snelle bestraffing. Ik ben niet trots op 295 veroordeelden gelinkt aan terreur, dat zijn er 295 te veel.”