"Ik vind het belangrijk dat justitie eens droomt en durft loskomen van de belangen van vandaag." Dat zegt minister van Justitie Koen Geens (CD&V) bij de voorstelling van "Court of the Future", zijn toekomstvisie voor justitie. En die justitie van morgen moet volgens hem goedkoper, sneller, toegankelijker én digitaler.
In zijn toekomstvisie "Court of the Future" maakt minister van Justitie Koen Geens duidelijk hoe justitie volgens hem moet evolueren. "Sommige voorstellen klinken misschien futuristisch, maar we moeten durven dromen en verder kijken dan alleen maar naar morgen", klinkt het. "Er zijn nog te veel mensen die bang zijn om de stap te zetten naar justitie wegens te duur, te ver, te moeilijk of te onzekere uitkomst. Dat moet veranderen." Geens pleit dan ook voor een justitie die sneller werkt, die toegankelijker is, goedkoper en vooral: digitaler.
Hoe justitie toegankelijker maken?
Eerst en vooral: via een website waarop iemand rechtstreeks met de rechtbank kan communiceren: Just on Web. Momenteel verloopt alles bij justitie nog op papier. Wanneer iemand zijn dossier wil raadplegen of documenten wil indienen, moet dat telkens gebeuren op de griffie van de rechtbank die het dossier behandelt. Dat moet veranderen en zou dus in de toekomst allemaal kunnen gebeuren via een digitaal loket.
Als het van Geens afhangt, blijft het niet bij dat digitaal platform. De minister wil dat het in de toekomst mogelijk wordt om in élke rechtbank het dossier te bekijken of documenten in te dienen. "Als iemand in Menen woont, maar een zaak heeft die wordt behandeld in Gent, moet die niet speciaal meer naar Gent, maar kan hij ook gewoon naar het vredegerecht in Menen gaan."
En goedkoper?
Volgens Geens is justitie voor veel mensen nog altijd te duur. "Niemand zou mogen aarzelen om naar een advocaat te stappen omdat het te duur is. Je aarzelt toch ook niet om naar een arts te gaan wegens de kostprijs? Ik wil dat dat voor justitie ook zo wordt." De minister wil daarom de pro deo rechtsbijstand (voor mensen die niet zelf een advocaat kunnen betalen) uitbreiden en een fiscaal aftrekbare rechtsbijstandsverzekering maken. Hij wil ook dat bepaalde kosten die nu bij het begin van een procedure moeten worden betaald, pas op het einde aangerekend zullen worden en dan meteen bij de verliezer van de zaak. Play knop
Artificiële intelligentie
Geens wil ook volop de kaart van de digitalisering trekken. "Decennialang werd het budget voor informatica niet volledig gebruikt. Ik wil het dubbele, of zelfs het driedubbele kunnen inzetten." De minister wil artificiële intelligentie gebruiken om magistraten te ontlasten, zodat er "meer tijd is voor menswerk en dus maatwerk in complexere dossiers".
Met deze voorstellen wil Geens het debat over de toekomst van justitie aanwakkeren. Verschillende experten hebben er vanmiddag over gedebatteerd en de minister vraagt de mensen op het terrein nu om feedback.