De Belgische rechters en raadsheren hebben zich vorig jaar uit de naad gewerkt. Dat resulteert in een recordaantal veroordeelden. Niet minder dan 180.993 mensen kregen in 2016 minstens één celstraf, boete of werkstraf. Sommigen onder hen stapelden de veroordelingen op. Zo werd een man vorig jaar liefst 31 keer veroordeeld.
25.174 keer spraken de Belgische rechters vorig jaar een celstraf uit. Meer dan 10.000 keer veroordeelden ze iemand tot een werkstraf. En 267.000 keer legden ze iemand een boete op. Dat blijkt uit de cijfers gepubliceerd op de website van de Dienst voor Strafrechtelijk Beleid. In totaal werden vorig jaar 180.993 mensen veroordeeld voor 2.000 verschillende misdrijven. Een absoluut record. Bijna 40.000 veroordeelden meer dan het jaar voordien. Maar ook 10.000 meer dan in het vorige recordjaar 2005.
Volgens de woordvoerder van justitie is er nog verder onderzoek nodig naar de oorzaken van die forse stijging. Hij waarschuwt wel dat die zeker gedeeltelijk wordt verklaard door een veel efficiëntere doorstroming van informatie over nieuwe veroordelingen naar het strafregister en de databank van justitie. Zo wordt het strafregister sinds begin 2015 automatisch gevoed door de politierechtbanken, goed voor 80 à 90 procent van het totale aantal veroordelingen. “Maar we zijn ervan overtuigd dat ook recente hervormingen en een vereenvoudiging van de procesvoering een rol hebben gespeeld.”
“Dreigende concurrentie”
De sterke stijging is een fenomeen dat zich over het hele land uitstrekt. In het ressort Antwerpen (Antwerpen en Limburg) stijgt het aantal veroordeelden van 36.000 naar bijna 46.000. In het ressort Gent (Oost- en West-Vlaanderen) van 33.000 naar 42.000. Maar Brussel spant de kroon, met een toename van het aantal veroordeelden van 38.500 naar 51.000. Luc Hennart, voorzitter van de Brusselse rechtbank, wijt dat onder meer aan de toename van het aantal magistraten, waardoor ze meer dossiers kunnen verwerken. Maar hij ziet ook een minder fraaie verklaring. “Justitie bereidt zich voor op een heel andere manier van werken, waarbij de rechtbanken veel meer autonomie zullen krijgen. Het geld dat ze toebedeeld krijgen, zal afhangen van de cijfers. Hoe meer zaken, hoe meer geld. Het is de logica zelve dat de rechtbanken zullen proberen om een zo groot mogelijk deel van de koek te krijgen. Ik sluit niet uit dat de stijging ten dele daardoor te verklaren valt. Het is immers niet moeilijk om het aantal zaken op te drijven, door dossiers te splitsen in afzonderlijke inbreuken, in plaats van ze te bundelen en samen te beoordelen. We moeten erg waakzaam zijn voor die dreigende, onderlinge concurrentie tussen rechtbanken.”
De statistieken geven ook een duidelijk overzicht van de strafinbreuken waarvoor mensen veroordeeld werden. Zo waren er 226 veroordelingen voor moord of doodslag. Meer dan 5.700 voor slagen en verwondingen. Ongeveer 500 voor aanranding van de eerbaarheid en bijna evenveel voor verkrachting. Een categorie die sinds 2015 plots opgang maakt, is “terrorisme”. Tot drie jaar geleden was het een misdrijf waarvoor amper veroordelingen te noteren waren. Maar in 2015 waren dat er 109 en vorig jaar 77.
31 veroordelingen in één jaar
De cijfers tonen bovendien hoe hardnekkig sommige mensen de wet blijven overtreden. De overgrote meerderheid van de veroordeelden werd vorig jaar één keer gestraft door de rechter. Maar tientallen overtreders stapelden meer dan tien veroordelingen op elkaar. In Gent was er zelfs een veelpleger die 31 keer veroordeeld werd in één jaar tijd, meteen de Belgische recordhouder voor 2016. Al is het geen absolute recordhouder: in 2012 werd in Gent iemand 49 keer veroordeeld in één jaar tijd.
Steven De Bock