Officieel van geslacht veranderen wordt mogelijk via een louter administratieve procedure. Alle bestaande medische voorwaarden worden geschrapt. Er worden tegelijkertijd voldoende garanties ingebouwd tegen eventueel misbruik en lichtzinnig wijzigen. Zelfbeschikkingsrecht is het uitgangspunt. De transgenderwet van Minister van Justitie Koen Geens en Staatssecretaris voor Gelijke Kansen Zuhal Demir, werd vandaag gestemd in de Commissie Justitie.

Bij de aangifte van de wijziging wordt een bedenktermijn voorzien en de aanvrager moet vooraf goed geïnformeerd zijn. Het openbaar ministerie kan optreden in geval van een schending van de openbare orde. Iedere bijkomende wijziging van geslacht omwille van uitzonderlijke omstandigheden verloopt via de familierechtbank. De verzoeken tot voornaamswijziging worden in dezelfde optiek gewijzigd.

Koen Geens: “Mensen die van geslacht of genderidentiteit willen veranderen verplichten om zich te laten steriliseren of een geslachtsoperatie te ondergaan is mensenrechtelijk geen evidentie. Die situatie is pijnlijk, zowel vanuit menselijk als mensenrechtelijk oogpunt. We zijn daarom verheugd dat de nieuwe wet er nu is. De nieuwe wet zal er ook voor zorgen dat mensen degelijk geïnformeerd en geconsulteerd worden. Het vergt veel kracht om het veranderen van je genderrol alleen door te maken. Uit cijfers blijkt dat er steeds meer verzoeken tot naamswijziging zijn van transseksuelen. Zo ging het in 2012 nog om 85 aanvragen en in 2016 om 187. Met deze transgenderwet ondersteunen we hun keuze."

Zuhal Demir: “Met deze wet wet doen we eigenlijk niks anders dan het mensen mogelijk te maken om zichzelf te zijn, zonder daar absurde en pijnlijke voorwaarden aan te koppelen. Dat is het enige wat we doen. We geven transgenders dezelfde rechten als iedereen. Ik weet dat sommigen graag smalend doen over deze wetgeving. Dat lijkt me vooral geïnspireerd door onwetendheid. Deze wet is niet absurd. Mensen gevangen houden in wie ze niet zijn, is absurd. Politiek is dit eigenlijk 'a small step'. Menselijk zal het voor transgenders een 'giant leap' zijn. Hiermee bouwen we verder aan onze voorbeeldfunctie op het vlak van holebi- en transgenderrechten. We hebben daarin een sterke traditie.”

De zware medische voorwaarden en de verplichte sterilisatie, die in de oude wet van 2007 stonden, stroken niet met het recht op zelfbeschikking en waren in strijd met de mensenrechten en het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. Zo recent als vorige maand, op 6 april 2017 veroordeelde het Europees Hof voor de Rechten van de Mens Frankrijk omwille van hun sterilisatie-eis (drie samengevoegde zaken tegen Frankrijk: A. P., E. Garçon en S. Nicot). Transgender personen zijn zelf vragende partij voor een volledige demedicalisering. Transgenderisme is immers geen ziekte.

Administratieve procedure

De nieuwe procedure start met een aangifte bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. Bij deze aangifte voegt de aanvrager een verklaring waarin staat dat de aanvrager al een hele tijd overtuigd is dat het geslacht, vermeld in de akte van geboorte, niet overeenkomt met zijn/haar innerlijk beleefde genderidentiteit en dat hij/zij dat nu ook op administratief en juridisch vlak veranderd wil zien.

De ambtenaar van de burgerlijke stand heeft dan verschillende verplichtingen. Hij moet de aanvrager wijzen op de gevolgen, inlichten over het verdere verloop van de procedure en een informatiebrochure overhandigen. De ambtenaar zal dan binnen de drie dagen ook de procureur des Konings inlichten over de verklaring. De procureur des Konings heeft dan drie maanden tijd om een advies uit te brengen. Bij een negatief advies weigert de ambtenaar van de burgerlijke stand de verklaring. Als er geen advies volgt, wordt het geacht een positief advies te zijn. Tegen een weigering kan de aanvrager altijd beroep instellen bij een rechtbank. Minimum drie maanden en maximum zes maanden na de aangifte, gaat de aanvrager opnieuw langs bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. Hij/zij geeft een verklaring af dat hij/zij van geslacht wil veranderen en bewust is van de administratieve en juridische gevolgen en het zwaarwichtige karakter van de geslachtswijziging. Tot slot verandert de ambtenaar van de burgerlijke stand de akte van geboorte.

Minderjarigen

De nieuwe wet voorziet mogelijkheden voor kinderen vanaf 12 jaar. De reden hiervoor is dat kinderen vaak al op heel jonge leeftijd aanvoelen dat het geslacht dat ze bij geboorte toegekend kregen niet overeenkomt met het geslacht zoals ze zich voelen.

De wet voorziet drie fases:

1)Vanaf de leeftijd van 12 jaar kunnen kinderen al hun voornaam laten veranderen in een naam die overeenstemt met hun beleefde genderidentiteit. Ze moeten zich hierbij wel laten bijstaan door hun ouder of hun vertegenwoordiger.

2)De volgende stap kan gezet worden vanaf 16 jaar. Vanaf dan kan de geslachtregistratie ook gewijzigd worden in de akte van geboorte. Ook hier moet de minderjarige zich laten bijstaan door ouders of voogd. Omdat de wijziging van de akte van geboorte een ingrijpende beslissing met verregaande gevolgen is, moet ook een verklaring van een kinder- en jeugdpsychiater afgegeven worden. Deze verklaring bevestigt uitsluitend dat de wilsuiting volledig bewust en vrij van enige druk gebeurt en velt geen oordeel en al zeker geen diagnose.

3)Vanaf de leeftijd van 18 jaar geldt de algemene procedure.