"Turkije in de EU is een stuk twijfelachtiger geworden"

do 10/03/2016 - 19:51 Lode Roels

Vier Belgische excellenties waren de afgelopen dagen in Turkije om de samenwerking tussen België en Turkije te versterken: Theo Francken (Asiel en Migratie, N-VA), Jan Jambon (Binnenlandse Zaken, N-VA), Didier Reynders (Buitenlandse Zaken, MR) en Koen Geens (Justitie, CD&V). “De wereld vandaag” op Radio 1 praatte met minister Geens over de akkoorden die niet konden gesloten worden, de EU-deal met Turkije en de eventuele toetreding tot de EU.

Kwam de timing van het bezoek niet ongelukkig?

“Toen we de timing van deze meeting vastlegden, kon niemand voorzien dat de Europese Unie nog zo snel tot een akkoord met Turkije wilde komen. We hebben de originele timing gerespecteerd, dat was onder de gegeven omstandigheden de verstandigste keuze. Je hebt altijd twee mogelijkheden: of er helemaal niet voor gaan, of in deze delicate situatie de lijnen open houden en elkaar wederzijds proberen te begrijpen. Wij hebben de tweede optie gekozen. Op deze manier behoud je een hefboom. Hetzelfde geldt trouwens voor de Europese Unie. Contact tussen Turkije en een delegatie ministers uit een Europees land waar een belangrijke Turkse gemeenschap leeft, levert altijd meer op dan gewoon wegblijven", zo zei Geens.

Hebt u met uw Turkse collega’s over persvrijheid en fundamentele rechten gesproken?

"Jazeker, dat is gebeurd door zowel de minister van Buitenlandse Zaken als door mezelf. Tijdens de algemene persconferentie heeft de Turkse minister van Buitenlandse Zaken gesproken over vrijheid van denken. Wij gaan natuurlijk verder en vinden dat je een mening ook moet kunnen uiten, in alle omstandigheden. Wederzijds begrip omtrent bewegingen als PKK en DHKPC was er wel. Het is noodzakelijk dat we de redelijkheid van ons standpunt laten blijken, ook in Turkije. We hebben aan de lokale pers een aantal dingen kunnen zeggen die misschien niet meteen in goede aarde zijn gevallen, maar die toch duidelijk maken waar wij voor staan. Politiek asiel is daar een goed voorbeeld van."

Heeft het bezoek iets opgeleverd?

"Het was voor ons vertrek al duidelijk dat we niet alles konden uitvoeren wat we van plan waren. België heeft over de PKK en de DHKPC zijn ‘fermiteit’ bevestigd en herhaald dat we mensen op Belgisch grondgebied zullen blijven vervolgen als daar reden toe is. Maar er zijn ook heel vaak dwingende redenen om niet uit te leveren aan Turkije, vooral als we mensen met politiek asiel in België opvangen. Dit is een principieel standpunt. Het heeft ertoe geleid dat een aantal minder belangrijke akkoorden niet konden worden gesloten. Toch bleven de lijnen open."

Staat u achter het akkoord tussen de Europese Unie en Turkije?

"Europa heeft momenteel een groot organisatorisch probleem. Ik vrees dat we ons binnen 10 jaar niet zo gelukkig zullen voelen over wat we vandaag in Syrië en de buurstaten aan het doen zijn. Op dit ogenblik hebben problemen om ons te organiseren en om draagvlak bij mensen te vinden. Zelfs Angela Merkel, die een heel knap parcours rijdt, heeft het daar lastig mee. Het is niet abnormaal dat we met landen die op de vluchtroute liggen tot akkoorden proberen te komen over problemen die we zelf niet opgelost krijgen. Maar ik betreur dat wij als Europa niet in staat zijn om dit zelfstandig aan te pakken."

Bent u voor of tegen de Turkse toetreding tot de Europese Unie?

"Mijn partij (CD&V, nvdr) is op dat punt nooit unaniem geweest. Ikzelf ben altijd voorstander geweest, maar vandaag is dit veel delicater geworden. Misschien was hetgeen we vandaag zien in Turkije nooit gebeurd als we 20 jaar geleden wat opener waren geweest. Ikzelf denk dat Turkije destijds zeker een meerwaarde voor Europa had kunnen zijn. Vandaag lijkt dat een stuk moeilijker en twijfelachtiger. Ik betreur dat, maar dat wil niet zeggen dat de kans verloren is", zo zei minister Geens