De laatste week voor de kerstweek was een gevecht met de tijd voor de Regering. De tax shift moest door het Parlement, allerlei zaken moesten door de Regering en nog andere door de Kern worden goedgekeurd.
Voor Justitie was er de gratie en de juridische bijstand.

De Koning kan op grond van art. 110 G.W. genade verlenen, o.a. onder verantwoordelijkheid van de Minister van Justitie. Bij lichte vergrijpen zonder slachtoffers of met volledig vergoede slachtoffers kan opnieuw geheel of gedeeltelijk kwijtschelding van strafuitvoering worden verleend. Er moeten dan wel humanitaire redenen zijn die niet gekend waren of niet bestonden bij de veroordeling, zoals een zware ziekte of een onvoorzienbare tegenslag. Als deze omstandigheden de uitvoering van de straf bemoeilijken of omgekeerd, dan is er reden tot enige mildheid: een rijverbod is moeilijk verzoenbaar met de nierdialyse, een bepaald type werkstraf lukt niet verder voor iemand die een late miskraam krijgt, of een zware geldboete niet voor voor iemand die ongewild in geldmoelijkheden is geraakt. Als het vergrijp dan -zoals gezegd- licht is en geen slachtoffers maakte (of lichte slachtoffers die vergoed werden), kan uitzonderlijk genade worden verleend. Sedert het begin van mijn mandaat, verleende de Koning gratie aan 21 gevallen op 336 aanvragen. Voor een goed begrip: de genade schrapt de straf niet uit het strafregister en de strafverhoging (bij recidive) blijft een risico.

Het nieuw wetsontwerp juridische bijstand dat vrijdag werd goedgekeurd door de Ministerraad bevat een goed systeem van juridische bijstand voor de meest kwetsbaren. We moesten hervormen om de toekomst ervan veilig te stellen. Samen met de Ordes van Advocaten van het land werd het puntensysteem verfijnd, tot eenieders tevredenheid. De mogelijke misbruiken gaan eruit en de financiering wordt duurzaam gemaakt. Wie gebruik maakt van het systeem zal een bescheiden bijdrage betalen. We moeten eerst proberen te verzoenen alvorens naar de rechtbank te stappen. Extra kwetsbare groepen, zoals minderjarigen, geesteszieken, mensen zonder bestaansmiddelen, mensen die asiel aanvragen, mensen met een collectieve schuldenregeling ... moeten geen bijdrage betalen. De puntwaarde voor 2014 werd opgetrokken tot die van het vorig jaar. Een correcte vergoeding van de advocaten garandeert de kwaliteit van hun werk. De financiering zal onder meer gebeuren door een fonds gespijsd uit heffingen op penale boetes, zoals de boetes die worden uitgesproken in fraudedossiers.

En zo schuiven we op naar de Kerst. Ik heb zelden zo verlangd naar de vrede van de Kerst en de vreugde van en de hoop op vernieuwing. De terrocrisis en de vluchtelingenstroom geven ons denkstof voor de komende veertien dagen.

Ik wil u alvast niet onthouden wat de grote Duits-Joodse auteur Stefan Zweig schreef over keerperiodes als degene waarin we ons bevinden, met de moed van zijn wanhoop:

“Maar elke schaduw is in diepste wezen toch ook een kind van het licht, en alleen wie licht en donker, oorlog en vrede, hoogtepunten en dieptepunten heeft meegemaakt, die heeft echt geleefd.”

Ik trek nog even door tot Kerstmis. De laatste dagen zijn gevuld met vergaderingen, binnen de regering, met de vakbonden over de gevangenissen, met de magistraten over de invulling van hun beheersautonomie en met de diensten over de opvolging van het terro-onderzoek.
Inmiddels wens ik u een Zalige Kerst en een Gelukkig Nieuwjaar. We zijn er, behoudens eerdere noodzaak, opnieuw op maandag 4 januari. Ik eindig met een wens:

Wij zijn het zelf die een gloed aan de horizon,
Maken tot een brand of een nieuw morgenrood.
Die kracht om nieuw te worden wens ik u toe,
In de vrede van Kerstmis en de vreugde van Nieuwjaar.

Koen Geens.