De ministers van Justitie van België, Nederland en Noordrijn-Westfalen en de parketverantwoordelijken hebben op 4 mei in Luik vergaderd over de justitiële samenwerking in strafzaken in de twee Euregio's Maas-Rijn en Rijn-Maas-Noord.

Tijdens de vergadering lag de focus inzonderheid op het werk van het BES (Bureau voor Euregionale Samenwerking), een permanent bureau dat in 2003 werd opgericht in Maastricht en sinds 2008 is samengesteld uit vertegenwoordigers van de procureurs van Nederland, België en Noordrijn-Westfalen.

De ministers loofden het werk van het BES om de dagelijkse justitiële samenwerking in het grensgebied te verbeteren. Zij beslisten het BES te versterken door de structuur, de opdracht en de werking ervan – waarover zij een akkoord bereikten tijdens de vergadering – op korte termijn vast te leggen in een praktische overeenkomst die dan op het gepaste niveau zal worden ondertekend.

De thematische werkgroepen die onlangs binnen het BES werden opgericht, hebben hun nut bewezen bij het bespreken en coördineren van concrete onderzoeken, alsook bij het vaststellen van lacunes en het voorstellen van oplossingen om de samenwerking verder te versterken. De vier werkgroepen hebben zich gefocust op de volgende thema's: (1) rondtrekkende georganiseerde misdaadgroepen en car-/homejackings, (2) druggerelateerde criminaliteit, (3) mensenhandel en (4) criminele motorbendes.

De drie ministers spraken ook hun steun uit voor de voortzetting van het project rond de digitale uitwisseling van verzoeken voor wederzijdse rechtshulp in de Euregio via E-Codex, een beveiligd platform van de Europese Unie. Dat systeem zal in de komende maanden operationeel worden. De Euregio zal daarmee het eerste samenwerkingsforum zijn dat het E-Codex-platform gebruikt voor wederzijdse rechtshulp, een voorbeeld dat andere EU-landen nu volgen.

In de overtuiging dat IT-oplossingen de justitiële samenwerking verder kunnen verbeteren, hebben de drie ministers beslist om het project CIDaR (Criminal Information Data Referral) op te starten. In het kader van dat project zullen de praktische en wettelijke mogelijkheden worden onderzocht om de gegevensbanken van de parketten in België, Nederland en Noordrijn-Westfalen te koppelen. Deze koppeling moet de snelle detectie van parallelle onderzoeken en de coördinatie ervan mogelijk maken.

De ministers waren het er over eens dat het werk in de Euregio, dat vooral is toegespitst op onderzoek en vervolging, moet worden uitgebreid met samenwerking inzake de tenuitvoerlegging van straffen, ook met het oog op het faciliteren van het gebruik van alternatieven voor gevangenisstraffen in het grensgebied. Er zal aan de EU financiële steun worden gevraagd voor een project dat bestaat uit een universitaire studie, de opleiding van personeel en magistraten en het opstellen van aanbevelingen op EU-niveau.

Tijdens de vergadering stelde het BES een verslag voor van het project van de Euregio inzake juridische opleiding. Het project mede gefinancierd door de Europese Commissie, bood de mogelijkheid om tussen 2012 en 2014 zestig procureurs op te leiden. Het resultaat ervan is een ruime waaier aan aanbevelingen ter verbetering van de samenwerking. Het BES zal de haalbaarheid en de tenuitvoerlegging ervan verder bespreken en er zal weerklank aan worden gegeven op EU-niveau.

De aanbevelingen en de andere eerder vermelde initiatieven bevestigen de Euregio en het BES in hun rol als laboratorium voor de Europese justitiële samenwerking.

Door zijn geografische kenmerken en zijn bevolkingsdichtheid zijn alle uitdagingen op het vlak van Europese justitiële samenwerking geconcentreerd aanwezig in de Euregio en is er behoefte aan pragmatische en wettelijke oplossingen om het vrij verkeer te ondersteunen en tegelijk de grensoverschrijdende criminaliteit te bestrijden.