Het is ook Erik Meynen al opgevallen, hij die Koen Geens (CD&V) zo meesterlijk tekent als de Schaterlachende Minister: sinds Geens zijn portefeuille van Financiën in de regering-Di Rupo heeft ingeruild voor die van Justitie in de regering-Michel is het lachen hem vergaan. Elke dag oogt hij wat somberder en klinkt hij wat zorgelijker bij de aanblik van zijn armlastig departement. Justitie is onderbemiddeld en onderbemand. Onze rechtbanken krijgen het steeds moeilijker om de belofte van snelle en efficiënte rechtspraak waar te maken. Toch wordt ook van minister Geens verwacht dat hij dit jaar stevig bespaart. Onmogelijk, heeft hij inmiddels vastgesteld. Justitie heeft van alles tekort: van personeel tot toiletpapier. Bij de begrotingscontrole in maart zal hij premier Michel dan ook om een uitzondering op de algemene besparingsregel vragen. De kans is groot dat zijn noodkreet dan gehoor vindt, maar daarmee is Justitie uiteraard niet uit de zorgen. Rechtbanken krijgen met evenveel of minder personeel steeds meer zaken te verwerken die alsmaar complexer, technischer en tijdrovender zijn. Extra aanwervingen zitten er niet meteen in, en dus maakt Koen Geens van de nood een deugd: dan moeten er maar minder rechtszaken worden aangespannen. Zijn beslissing van gisteren om de zogenaamde rolrechten te verhogen, kadert in die logica. Wie zijn geschil door de rechtbank wil laten beslechten, zal daar voortaan wat meer voor betalen, althans als de financiële inzet van de zaak hoog oploopt. Die maatregel levert naar schatting 20 miljoen euro op, maar meer dan een neveneffect is dat niet. Veel belangrijker is dat hogere rolrechten volgens Geens de massale en spontane rush op onze rechtbanken enigszins zal afremmen. Mensen zullen voortaan tweemaal nadenken, hoopt hij, voor ze al te lichtzinnig naar de rechter stappen. Roekeloze beroepen en eindeloze procedureslagen worden erdoor ontmoedigd.
Koen Geens koppelt daar een vaderlijke boodschap aan: dat praten vaak meer oplost dan procederen. Gelet op de explosieve stijging van het aantal rechtszaken, lijken we dat met z'n allen wat verleerd te zijn. In een samenleving die continu op de toppen van haar tenen loopt, is onze irritatiedrempel verlaagd. Banale ergernissen en kleine conflicten groeien al snel uit tot onnodig grote geschillen die onoplosbaar lijken, tenzij dan door de rechter. Dat die trend nu financieel wordt ontmoedigd, moet niet meteen ondemocratisch heten. In Duitsland en Nederland ligt de drempel om naar de rechter te stappen nog altijd veel hoger. Hogere rolrechten alleen zullen het tij bij Justitie niet keren, maar als deze maatregel enige ruimte schept om de echt belangrijke zaken sneller en efficiënter aan te pakken, dan heeft hij zijn nut bewezen. En heeft Koen Geens eindelijk weer eens reden tot lachen - nou ja, glimlachen.
JAN SEGERS