De beste stuurlui staan aan wal. Wat ik hierna schrijf, is in dat bewustzijn geschreven.

Eén ding weet ik zeker: de bevolking gerust stellen is belangrijk, maar dat doe je niet door scherp voor de wind te varen, wel door te tonen dat je het schip meester bent ondanks de storm, en toegeeft dat je niet weet wat de windkracht morgen zal zijn. Deze pandemie is voor elk land, elke burger, elke politicus, waar ook in de wereld, een absolute nachtmerrie.

De nachtmerrie is niet voorbij. We moeten met die pandemie leren leven, zoals vele mensen moeten leven met een chronische ziekte die misschien ‘morgen’ toch geneeslijk blijkt.

1. Wie doet wat? Deze vraag is bij een pandemie belangrijker dan ooit. Wie doet wat Europees, federaal, deelstatelijk, provinciaal, lokaal. Het is nu nog altijd mogelijk om duidelijke afspraken te maken: oplossingen die we nu bedenken zullen nog veel rendement opleveren.

2. Geen verborgen agenda’s. Als iemand handelt binnen zijn verantwoordelijkheid, geeft een ander niveau even geen commentaar. Dat niveau heeft aan zijn eigen bevoegdheden werk genoeg. Handelen is niet altijd hetzelfde als panikeren, het kan weloverwogen zijn. Als iemand niet handelt binnen zijn verantwoordelijkheid, staat hij in voor de gevolgen daarvan. Ook dan even geen commentaar. Niet handelen is niet altijd een verzuim, maar het kan oordeelkundig zijn.

3. Bouw geen tijdelijke aangeboorde faciliteiten of interimpersoneel af zolang je niet zeker bent dat de pandemie achter de rug is.

4. Besturende politici doen beter geen forse uitspraken over zaken waarvan ze totaal niet zeker zijn. De tijd zal ons leren wat wijsheid is, en haalt vele voorspellingen in, om ze dan moeiteloos voorbij te steken.

5. De toekomst moet uitgaan van een heldere taakverdeling tussen de wetenschap en de politiek, en van een heldere taakverdeling binnen de politiek. Beslissingen moeten helder en eenduidig worden gecommuniceerd, enkel ‘on’. Uiteraard enkel door de verantwoordelijke ministers die de politiek aanduidt. De wetenschappers die het besluitvormingsproces mee voorbereiden geven nadien inhoudelijke toelichting, maar geen kritiek. Dat vermoeit en verwart iedereen.

6. Voor de toekomst is het hoogst wenselijk de idee van de barometer opnieuw vorm te geven.Daarbij zullen gediend zijn: de voorspelbaarheid, de collectieve motivatie om onder de drempelwaarde te blijven en vermijden van politiek gekrakeel en profilering.

7. De overlegcomités zijn door hun onderwerp en samenstelling geen pretjes, en de druk van de sectoren op de politici is immens. Is de afstand tussen politiek en burger/sectoren niet te klein?

8. Maak een duurzaam lange termijn-plan voor de zorgsector. Het kan niet langer dat belangrijke zorg die niet (zo) dringend is, wordt uitgesteld.

Toen ik destijds als oud-Minister over de gezondheidscrisis mocht getuigen in de Covid-commissie, schreef ik mijn tekst uit. U kan er hier kennis van nemen.