Noord-Ierland en Jeruzalem zijn beide een kruitvat. Onder vorm van stenen, projectielen, molotov cocktails en met raketten gooien mensen vervlogen dromen over vreedzaam samenleven naar elkaars hoofd.

Veel verleden blijft onverwerkt steken in zurigheid en bitterheid. Elke familie heeft wel ergens een slachtoffer, elke burger wel ergens een vriend of vriendin die dodelijk werd getroffen. Er is weinig nodig om die wonde opnieuw open te rijten. Soms is zelfs alles goed om zich geprovoceerd te voelen, en volstaat elk voorwendsel om een incident te creëren. En de gevolgen van de Brexit voor Noord-Ierland zijn meer dan een voorwendsel. Het ego van Johnson schoot de bal lelijk mis daar.

Gisteren nog werd in het Verenigd Koninkrijk eindelijk recht gesproken en waarheid geschapen over tien katholieke Ieren uit Ballymurphy (Belfast) die in 1971 onschuldig omkwamen door Engelse politiekogels die nooit hadden mogen worden afgevuurd. De tevredenheid van de naastbestaanden was groot, maar 50 jaar rouw en twijfel is een vreselijke lange tijd.

Pijnlijker nog is het duurzame conflict tussen Palestijnen en Israëli’s. Nadat het Israëlische leger in de oorlogen van 1967 en 1973 de Arabieren had verslagen in twee heel korte oorlogen (die daardoor wel vernederingen leken), kwam het nooit meer goed, inspanningen van een verdienstelijk staatsman als Rabin ten spijt.

Wie hierover “Schipbreuk der beschavingen” (2020) leest van de Parijse Libanees Aamin Malouf, kan niet anders dan diep mededogen voelen. De belofte van Balfour van de Britten uit 1917, de holocaust van 1940-45, de terreur van de jaren ‘70, de oliecrisis, Camp David, Khomeini, Afghanistan, annexaties en nederzettingen, scud raketten. Steeds meer, een hopeloos verdeeld en van zelfzekerheid verstoken Midden Oosten: oorlogen in Libanon, Koeweit, Lybië, Syrië, Irak-Iran, en Jemen.

Oogverblindende rijkdom en vreselijke armoede gaan er hand in hand: ze leven er zij aan zij, op een wijze die pijn doet aan de ogen. De Europese Unie laat dit over aan de Verenigde Staten en Rusland, en kijkt weg. Zal Europa haar historische verantwoordelijkheid nemen?

We herinneren ons allemaal de vlucht van de Joden uit Egypte naar het beloofde land. De grote apostel Paulus van Tarsus was een Syriër. En de profeet Mohammed kwam uit Mekka in het huidige huidige Saoedi-Arabië. Drie godsdiensten die geloven in dezelfde God, op een paar honderden kilometer van elkaar. Daar ligt de bakermat van onze beschaving.

Wanneer zal het beloofde land eindelijk een land van belofte worden?