De Kamer stemt vandaag over de hervorming van het Goederenrecht. Voor het eerst worden burengeschillen op een duidelijke manier geregeld, en kan je zelfs preventief optreden om de relatie met je buur niet helemaal te laten verzuren.

In ons dagdagelijks leven hebben we constant te maken met het goederenrecht. Het bevat de regels inzake eigendom, mede-eigendom, vruchtgebruik, erfdienstbaarheden, erfpacht, opstal, enz. Een modernisering drong zich op. Het goederenrecht wordt duidelijker en dat werkt ook preventief: buren vermijden er nodeloze processen door, die tijd en geld kosten. Dat is in het voordeel van de burger én de overheid.

Eerlijk gevonden is half gewonnen

Stel: u vindt een achtergelaten fiets. Is die dan van u? Tot nu hangt het antwoord op die vraag af van de plek waar u die vindt: op privé of op openbaar domein. Vindt u die fiets bijvoorbeeld op uw grond (bijvoorbeeld op uw oprit), dan kan u daar in principe maar na dertig jaar eigenaar van worden. Vindt u die fiets op de openbare weg, dan moet u aangifte doen bij de gemeente, die de fiets gedurende drie maanden moet bijhouden. Als de eigenaar van die fiets in die tijd niets van zich laat horen, dan wordt de gemeente eigenaar en mag ze met die fiets doen wat ze wil.

Het nieuwe Goederenrecht heeft één regeling uitgewerkt, omdat de plek waar u de fiets vindt eigenlijk niet relevant is. In de toekomst zal u steeds eerst de eigenaar van de fiets moeten proberen te vinden. Als u die niet vindt, moet u aangifte doen bij de gemeente. Na drie maanden kan de fiets dan worden verkocht. Als dat gebeurt, kan de werkelijke eigenaar gedurende vijf jaar de opbrengst opeisen. Doet die dat niet, dan blijft de opbrengst voor de verkoper. Doe die dat wel, dan heeft de eerlijke vinder wel recht op een redelijke beloning.

Elk betaalt z’n deel

Stel: uw ouders zijn gescheiden en uw vader hertrouwt. Zij wonen samen in het oude huis. Als uw vader overlijdt, wordt zijn nieuwe partner vruchtgebruiker van dat huis en worden u en uw broers of zussen blote eigenaar. Vandaag rijzen er problemen als er grove herstellingen moeten worden uitgevoerd, zoals de vernieuwing van het dak of het aanleggen van centrale verwarming. In principe moet de blote eigenaar de grove herstellingen betalen. Maar in dit geval zou dat betekenen dat u (en uw broers of zussen) misschien herstellingen moeten financieren waar u zelf nooit het genot van zal hebben.

Volgens het nieuwe Goederenrecht kan de blote eigenaar die de grove herstellingen uitvoert, van de vruchtgebruiker eisen dat die proportioneel bijdraagt in de kosten van die herstellingen. Het is de verhouding van de waarde van het vruchtgebruik tegenover de waarde van de volle eigendom die bepaalt welke bijdrage proportioneel is.

Opstal duurt eeuwig

Stel: u wenst een nieuw winkelcentrum te openen met een ondergrondse parking. U zou die ondergrondse parking graag door iemand anders laten financieren en beheren. Vandaag is dat een probleem, omdat de eigenaar van het winkelcentrum ook de eigenaar van de parking is. De beheerder van de parking kan wel bepaalde rechten krijgen, maar die mogen maar vijftig jaar duren. Dat heeft tot gevolg dat een dergelijk beheer economisch niet altijd interessant is.

Het nieuwe Goederenrecht zorgt ervoor dat de beheerder van de parking in de toekomst een eeuwigdurend opstalrecht kan krijgen, zodat die de parking zonder beperking in de tijd kan beheren. Zo’n opstalrecht kan evenwel worden opgeheven als dat elk nut zou hebben verloren, bijvoorbeeld als het winkelcentrum wordt gesloopt en de grond een andere bestemming krijgt.

Vice-eersteminister, minister van Justitie en minister Europese Zaken Koen Geens: “De burger staat centraal bij deze hervorming. Zo zal het nieuwe Goederenrecht burenrelaties op een duidelijke manier regelen, wat geschillen moet voorkomen. Komt het toch tot een conflict, dan zorgt de hervorming voor meer transparantie en duidelijkheid voor zowel de burger als de vrederechter.”

Servais Verherstraeten volgde het dossier op in de Commissie Justitie en is tevreden met de passende oplossingen die door de wettekst geboden worden voor vaak prangende alledaagse problemen. “Mensen hebben soms last van elkaar, wij trachten dat zo veel mogelijk te vermijden en op te lossen. Wie last heeft van overhangende takken van buren zal deze voortaan zelf kunnen snoeien. Je moet eerst wel via de buur de vraag stellen, weigert deze binnen de 60 dagen actie te ondernemen kan je zelf beginnen snoeien. Een wetboek dus dat niet meer voor oneindige vetes zorgt tussen de buren.”