Het risico dat Belgische Syriëstrijders ontsnappen en naar ons land terugkeren noemt justitieminister Koen Geens (CD&V) "eerder gering". Maar een oplossing is er nog steeds niet. De onderhandelingen met Irak om ze daar te berechten lopen stroef. Irak vraagt een smak geld en dé vraag is: willen we dat betalen?

Nu Turkije alvast één Koerdisch kamp bombardeerde en honderden familieleden van IS-strijders de benen namen, dringt de vraag zich op of we ook een uitbraak van Syriëstrijders zélf moeten vrezen. Volgens justitieminister Koen Geens (CD&V) is er geen reden tot paniek. "Er zijn geen Foreign Terrorist Fighters (FTF) uit België in dat kamp aanwezig. De gevangenissen zijn in Noord-Oost-Syrië en dat is een eind verwijderd van Ain Issa en Al Raqqa. De Turkse ambassadeur zegt dat Turkije zijn verantwoordelijkheid zal nemen", aldus Geens in 'VTM Nieuws'.

De justitieminister bekeek met de veiligheidsdiensten ook de ontsnappingsroutes. "Irak schijnt schier onmogelijk, omdat het zeer onherbergzaam gebied is. De Turkse grens wordt zeer streng bewaakt en Jordanië ligt over de rivier de Eufraat - die weg probeerde tot nog toe niemand omdat het zo moeilijk is. Ik wil niet optimistisch zijn, de situatie is dramatisch. Maar het risico dat iemand nu naar hier zou terugkomen, lijkt mij eerder gering."

Doodstraf

Het dossier van onze buitenlandse Syriëstrijders is politiek een heet hangijzer. Het pleidooi van OCAD-topman Paul Van Tigchelt om de strijders terug te brengen naar België, valt op een koude steen. Die piste wordt in de Wetstraat omschreven als politieke zelfmoord. In de coulissen tracht België samen met Nederland, Frankrijk, Zweden, Duitsland, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk al even een deal te sluiten met Irak om de Westerse strijders in dat land te kunnen berechten. Dat maakte Geens gisteren ook duidelijk. Maar tot een akkoord kwam het nog niet.

Er zijn meerdere struikelblokken. Ten eerste vraagt Irak ongelooflijk veel geld in ruil. 'Knack'-journalist Kristof Clerix kreeg via de Iraakse overheid een voorstel van 2 maart dit jaar in handen. De kosten per verdachte worden geraamd op 2 miljoen dollar (1,8 miljoen euro) per jaar. Daar komt 90 miljoen euro bij om een versterkte gevangenis te bouwen die geschikt is voor de berechting van 2.000 gevangenen. Irak vraagt bovendien ook nog een schadevergoeding per IS-terrorist van 10 miljoen euro om de verwoeste regio's en Iraakse slachtoffers te vergoeden.

De hamvraag is dus: is België bereid om daar zoveel geld voor neer te tellen? Een tweede struikelblok is dat Irak in die nota schrijft dat bij de berechting 'de Iraakse procedures en wetten' worden gevolgd. De betrokken landen 'mogen geen consulaire of juridische interventies uitvoeren.' In Irak wordt de doodstraf nog uitgevoerd. Dat kunnen België en de andere zes landen niet accepteren.

Dreigingsanalyse

Theo Francken (N-VA) pleit er intussen voor om een nieuwe dreigingsanalyse te laten uitvoeren. "Het gaat misschien voorlopig maar om vrouwen van Syriëstrijders, maar we hebben al gezien dat die ook in staat zijn om aanslagen te plegen." Hij sneed de inval van Turkije dit weekend aan op een parlementaire vergadering van de NAVO in Londen.

Sp.a-burgemeester van Vilvoorde Hans Bonte vindt ook dat de regering de Nationale Veiligheidsraad moet samenroepen. "Politiediensten moeten weten wat te doen, welke alertheid ze aan de dag moeten leggen. Maar we moeten ook weten hoe om te gaan met informatie van familieleden. Het conflict daar zorgt in het hart van onze steden voor gerommel. Oude wonden gaan open. En het is toch straf dat het OCAD en plein public oproept om ze hier te berechten, voordat de eerste mensen op de vlucht slaan uit die kampen en de premier geen veiligheidsraad samenroept. Dat noem ik een primeur."

Bij de regering klinkt het dat het OCAD voortdurend dreigingsanalyses uitvoert. "OCAD is voortdurend in contact met binnen- en buitenlandse inlichtingendiensten en rapporteert hierover in contact met verantwoordelijke ministers, in eerste instantie Binnenlandse Zaken en Justitie. Het is geen orgaan voor politieke show", zegt vicepremier Alexander De Croo (Open Vld).

ISOLDE VAN DEN EYNDE