Wie een celstraf tot 3 jaar krijgt zal vanaf eind volgend jaar niet meer automatisch een enkelband krijgen, om de straf thuis uit te zitten. De commissie Justitie heeft daarover een wetsvoorstel goedgekeurd. De nieuwe regeling gaat in op 1 oktober 2020.

Wie vandaag veroordeeld wordt tot 3 jaar cel of minder, krijgt in de praktijk altijd een enkelband toegekend. Dat gaat dan zo: de veroordeelde komt zich aanbieden in de gevangenis. Hij of zij wordt vervolgens wandelen gestuurd, en krijgt enige tijd later - dat gaat meestal om enkele maanden - de enkelband aan om de straf dus thuis uit te zitten. Die omzetting in een straf met enkelband gebeurde dus automatisch, zonder dat een rechter daarover een beslissing nam.

Dat zal vanaf volgend jaar anders zijn. De commissie Justitie heeft daarover een wetsvoorstel goedgekeurd. Dat zorgt ervoor dat de strafuitvoeringsrechtbank ook voor straffen onder de drie jaar bevoegd wordt. Wie zijn celstraf dus omgezet wil zien in elektronisch toezicht - of ook beperkte detentie om volledig te zijn -, zal dat dus altijd aan een rechter moeten vragen. Voor straffen onder anderhalf jaar, kan je de enkelband meteen aanvragen. Voor hogere straffen moet je even wachten, tot 6 maanden voor de datum waarop vervroegde vrijlating mogelijk is, zijnde nadat een derde van de straf is uitgezeten.

"Een rechter zal nu altijd rekening houden met het dossier om dan te beslissen over een enkelband"

Carina Van Cauter, Open VLD

De nieuwe regeling zal ingaan op 1 oktober 2020. "In alle gevallen zal het dan dus een rechter zijn die beslist over de strafuitvoering", zegt Open VLD-Kamerlid Carina Van Cauter. Die zal rekening houden met de ernst van de feiten, of hoe de dader zich gedraagt ten opzichte van het slachtoffer, om vervolgens te beslissen of men effectief die modaliteit kan toegekend krijgen."

In feite was het 13 jaar geleden al in een wet voorzien dat de strafuitvoeringsrechtbank bevoegd kon worden voor straffen onder de 3 jaar, maar het heeft dus tot nu geduurd vooraleer dat effectief in voege kon treden. Waarom heeft het zo lang geduurd? "De wil is er nu om het te doen. We zagen zo vaak dat criminelen telkens nieuwe feiten plegen, dat een dader meerdere straffen kreeg opgelegd waarvan geen enkele werd uitgevoerd. Dat moet anders. Nu is er voorzien dat er geld vrijkomt voor de strafuitvoering", aldus Van Cauter.

"Voor elke gestrafte zal de best mogelijke strafuitvoering gekozen worden door de rechterlijke macht zelf"

Koen Geens, minister van Justitie

Minister van Justitie Geens bevestigt dat er budgetten zijn voorzien opdat de strafuitvoeringsrechtbanken al die extra zaken aankunnen. "Ik heb 400.000 euro voorzien, en dat wordt geleidelijk opgedreven tot 4 miljoen euro", aldus Geens. "In totaal worden een 60-tal personen bijkomend gerekruteerd." De minister is tevreden dat de wetswijziging er zal komen. "Het is de bedoeling dat het verwijt van straffeloosheid ons niet meer gemaakt kan worden. Want voor elke gestrafte zal de best mogelijke strafuitvoering gekozen worden door de rechterlijke macht zelf", aldus Geens.