Minister van Justitie, Koen Geens, en federaal parlementslid Griet Smaers (CD&V) zijn bijzonder tevreden dat het parlement op 4 april 2019 de finale goedkeuring gaf in de plenaire zitting voor hun wet om een fiscaal aftrekbare rechtsbijstandverzekering in te voeren voor juridische geschillen. Iedereen kan in zijn leven in aanraking komen met justitie, denk maar aan een bouwgeschil of een echtscheiding. Dit kan voor veel mensen al gauw te duur worden. Met een gepaste verzekering kost dat de mensen minder centen.

Koen Geens: “Justitie moet toegankelijk zijn voor iedereen. Door de rechtsbijstandverzekering fiscaal aftrekbaar te maken, hopen we dat mensen zich op die manier kunnen beschermen. Iedereen kan immers in aanraking komen met justitie en in sommige zaken kunnen de kosten snel oplopen. Door een verzekering af te sluiten, kunnen mensen een hoge factuur achteraf vermijden.”

Het principe van een verzekering maakt dat meerdere schouders de kosten dragen doordat de risico’s over die verschillende schouders gespreid zijn. Dit maakt he mogelijk om een betaalbare toegang tot een rechtsbijstandverzekering aan te bieden. De fiscale stimulans maakt dat de mensen meer geneigd zijn deze verzekering aan te gaan.

De maximumwaarborg van de verzekering wordt vastgesteld op 13.000 euro per geschil in burgerlijke zaken en 13.500 euro voor strafzaken. Voor een geschil met betrekking tot een echtscheiding of wettelijke samenwoning bedraagt de waarborg minstens 3.375 euro per verzekerde persoon en 6.750 euro voor wat betreft de contractuele geschillen in de bouw.

Het bedrag van de premie waarvoor een belastingvermindering wordt verleend, wordt beperkt tot 310 euro (geïndexeerd bedrag) per jaar. Het tarief waartegen de belastingvermindering wordt verleend, is gelijk aan 40 %. De maximale belastingvermindering voor het aanslagjaar 2020 zal dus 124 euro bedragen.

Griet Smaers: “We merken echter dat de drempels voor deze verzekering te hoog liggen. Daarom voeren we een belastingvermindering in waardoor de rechtsbijstand een pak toegankelijker wordt, ook voor hen die niet zo vertrouwd zijn met justitie. In principe bevat de waarborg alle gedekte geschillen die onder de bevoegdheid van een Belgisch rechtscollege vallen. Wel is het zo dat er bepaalde wachttijden worden ingebouwd om de verzekeraar enigszins te beschermen tegen ‘korte termijn-shoppers’ die nog snel een verzekering afsluiten.”

Op dit moment zijn er 463.477 rechtsbijstandverzekeringsovereenkomsten met een gelijkaardige, verruimde dekking als deze die in het voorstel is bepaald. De nieuwe regeling zal zorgen dat meer bestaande en nieuwe overeenkomsten van een belastingvermindering kunnen genieten. Meer mensen zullen gebruik kunnen maken van een “toegankelijker” justitie.

De vrije keuze van advocaat blijft steeds gegarandeerd. Wanneer een rechtsgeschil onder toepassing van deze nieuwe regeling rechtsbijstandsverzekering bij een advocaat wordt behandeld, geldt er een plafond voor het honorarium van de advocaat.

Er is geen wachttijd voor de rechtsbijstandverzekering behalve in bepaalde aangelegenheden waarbij de algemene regel maximaal 1 jaar wachttijd is. Voor de echtscheidingsgeschillen mag de termijn 3 jaar niet te boven gaan en voor bouwgeschillen bedraagt de wachttijd maximum 5 jaar. Indien de verzekerde van verzekeraar verandert, wordt rekening gehouden met de reeds verstreken wachttijd.

Minister Geens nam deze legislatuur al verschillende maatregelen om de toegang tot justitie te verbeteren zoals het naar achter brengen van de rolrechten in de procedure. Niemand betaalt op voorhand een kost. Ook de hervorming van de juridische tweedelijnsbijstand en de oprichting van het fonds voor juridische tweedelijnsbijstand zijn voorbeelden van een betere toegang.