In tijden van politieke hoogspanning houdt Koen Geens (60) graag het hoofd koel. Het zengehalte van de CD&V-minister is te groot om zich in te laten met spelletjes in de Wetstraat. Liever vertelt hij over zijn nieuwe boek ‘Wat ik ervan begrijp’, over de snel evoluerende wereld en de heersende onrust over migratie, klimaatverandering en democratie. ‘Het beste moment in de geschiedenis om geboren te worden, is nu.’

ANNEMIEBULTÉ &RAFLIEKENS/FOTO’S SASKIA VAN DERSTICHELE

Koen Geens past voor politieke interviews als alle andere. Hij staat graag boven het krijgsgewoel en doet niet aan rondjes zwartepieten. Verwacht dus geen venijnige steekjes onder water of zinnen met uitroeptekens. Geens – advocaat van opleiding, hoogleraar in bijberoep – doceert en ?losofeert. Hij kruidt zijn pleidooi met spanningsopbouw en stiltes, en blijft uiterlijk onderkoeld wanneer stekelige vragen hem irriteren. Nóg een reden waarom het een bijzonder interview is: het is bij het ter perse gaan onduidelijk of ons land nog een regering heeft tegen de tijd dat u dit te lezen krijgt.

HUMO Wat vindt u van het spektakel over het migratiepact? KOEN GEENS «Ik hou er niet van. In mijn boek schrijf ik dat er een permanente meningenoorlog aan de gang is om het grote gelijk. De snelheid van de communicatie en de hevigheid van de discussies zorgen voor onrust bij de bevolking. Dat is nergens voor nodig. Sommige mensen gaan helemaal op in de waan van de dag. Zelf verkies ik om er met wat meer afstand naar te kijken.»

HUMO De kans dat de regering valt, is gigantisch. Hoe erg zou dat zijn? GEENS (minzaam) «In het licht van de eeuwigheid is dat niet zo erg. Het zou wel jammer zijn voor al het werk dat nog niet helemaal klaar is. De minimale dienstverlening bij stakingen in de gevangenis moet nog worden gestemd in het parlement, net als mijn wet op de kansspelen, die gokreclame aan banden legt. Dat zijn processen van drie jaar geweest. Ook mijn collega Kris Peeters wil nog belangrijke zaken gestemd krijgen: de arbeidsdeal, het mobiliteitsbudget, de zware beroepen… Wie doet alsof deze regering niets meer te bieden heeft, dwaalt.»

HUMO Net als de N-VA vrezen professoren zoals Mark Elchardus en Paul Scheffer dat België geen eigen migratiebeleid meer zal kunnen voeren, omdat ‘activistische rechters’ het migratiepact zullen aangrijpen om migranten meer rechten toe te kennen. U bent minister van Justitie: is dat pact juridisch bindend? GEENS «Neen, er zit geen enkele verplichting in voor België. Het pact is geen wet, maar een mooi toekomstproject met nuttige aanbevelingen. Goed, rechters kunnen er inspiratie uit putten om hun beslissingen te motiveren. Maar dat gebeurt al zo lang dat het vreemd is dat daar nu zo’n verhitte discussie over ontstaat.»

HUMO Beseft men in de Wetstraat dat de Dorpsstraat tegen dat pact is? In een VRTpoll schoot 86 procent het af. GEENS «Dan moeten we dat goed kaderen. Ik was onlangs op een conferentie over mensenhandel, waar pakkende verhalen werden verteld door mensen van de gerechtelijke politie. Zoals mensenhandelaars die in Nigeria meisjes tussen 13 en 18 jaar in een vrachtwagen steken, hen in recordtempo naar Libië brengen, hen de Middellandse Zee overzetten en hen hier in de Brusselse prostitutie duwen. De hele zaal luisterde vol afschuw. ‘Hoe is het in godsnaam mogelijk?’ »Iedereen vindt dat we internationaal moeten samenwerken om mensenhandel aan te pakken. Wel, dat staat in dat pact. Net zoals dat we de mensen die hier niet thuishoren, georganiseerd moeten terugbrengen, in samenwerking met de landen van herkomst. Dat is niet evident, maar wel de enige manier. »In Tsjaad zitten 700.000 Soedanese en Somalische vluchtelingen, in de woestijn, in één van de armste landen ter wereld. Libanon, een land met 5 miljoen inwoners,

Humo sprak met Koen Geens vangt 1,5 miljoen vluchtelingen op. Kunnen wij dan zeggen dat wij het niet aankunnen?»

HUMO Mensen vrezen dat ze door massa-immigratie nog meer belastingen zullen moeten betalen. GEENS «Wat als morgen het Schengenverdrag wordt afgeschaft? Gaan we dan om de tien meter van onze 800 kilometer lange grens een bewaker zetten? Lang voor het Schengenverdrag werd er ook boter gesmokkeld tussen Nederland en België. »Natuurlijk is het niet de bedoeling dat mensen nog meer belastingen betalen. Maar migratie is een feit, en we moeten daar correct mee omgaan. Net zoals de VS dat op het einde van de 19de eeuw deed met de meer dan 100.000 Belgen die met de Red Star Line naar daar trokken.»

HUMO U pleit voor een internationale aanpak van mensenhandel, maar voor de Belgische justitie lijkt dat geen prioriteit. Het gerecht opende vorig jaar 467 dossiers wegens mensensmokkel, volgens Open VLD-Kamerlid Carina Van Cauter werd 38 procent daarvan geseponeerd. GEENS «In 2017 werd slechts 15 procent van die zaken geseponeerd, wegens andere prioriteiten. Dat is zeer weinig. Procureur-generaal Christian De Valkeneer heeft me verzekerd dat mensenhandel een absolute prioriteit blijft. Maar in sommige zaken is er geen goed bewijsmateriaal, of is de dader moeilijk te vervolgen. Dan moet je wel seponeren.»

75 JAAR VREDE

HUMO Uw boek is getiteld ‘Wat ik ervan begrijp’. Dat verraadt enige bescheidenheid.

GEENS «Ik ben nog maar 60 jaar: oudere mensen omschrijven dat als halfwijs. Ik heb zeker nog niet alles doorgrond, maar wat ik al weet, vond ik de moeite om op te schrijven.»

HUMO U houdt een vurig pleidooi voor optimisme en citeert daarbij Barack Obama. GEENS «‘ Als je blindelings een moment in de geschiedenis zou moeten kiezen waarop je geboren wilt worden, zou je voor nu kiezen.’ Dat is een waarheid als een koe.»

HUMO Veel ouderen zijn blij dat ze de toekomst niet meer hoeven mee te maken, en denken dat hun (klein-) kinderen het slechter zullen hebben. GEENS «Mijn grootvader heeft twee wereldoorlogen meegemaakt en stierf in 1987. Hij wilde maar één ding: de val van de Muur meemaken, de toekomst zien. In zijn tijd was kindersterfte normaal, vandaag is het uitzonderlijk geworden. Als je ziet hoe goed we het hebben, is het bizar dat er zoveel pessimisme is. Maar wellicht is het net omdat we het zo goed hebben, dat we zo bang zijn dat het slechter wordt. Pessimisten relativeren verkeerd. Als je kind negen op tien haalt, kun je zeggen ‘Knap gewerkt!’ of: ‘Die ene fout, hoe is dat nu mógelijk?’»

HUMO Ik moet bekennen dat ik dat laatste al weleens gezegd heb. GEENS «Dát is onze tijdgeest. Het zou fout zijn om dat kind op te voeden met het idee dat negen altijd genoeg is. Maar als je te streng bent, omdat je nog nooit een kind met vijf op tien hebt gezien, wordt het schadelijk. België is een land met negen op tien, en er zijn veel landen met vijf, of zelfs twee op tien. Is negen goed genoeg? Neen. Maar is je kind gezond? Verstandig? En een beetje braaf? Prijs je gelukkig.»

HUMO Uw raad aan de jeugd is: ‘Luister. Lees veel boeken, liefst klassiekers, en niet te veel kranten’. Wat hebt u tegen kranten? GEENS «Ik lees al kranten sedert mijn 10de en doe dat nog dagelijks. Misschien had ik moeten schrijven: kijk niet te veel naar nieuwswebsites. De grote klassiekers zijn veel nuttiger om de wereld te begrijpen dan de actualiteit, omdat ze vertellen over problemen die zich altijd herhalen. Daarom kijk ik ook graag naar goede ?lms, zoals ‘Schindler’s List’. Die beklijven. Het nieuws van vandaag is morgen al achterhaald.»

HUMO Bart De Wever schreef in zijn eindejaarsvraagjes: ‘We sluiten de herdenking van 100 jaar WO I af in een wereld die iets te veel lijkt op degene die toen in brand vloog.’ Kan de meningenoorlog opnieuw uitmonden in een fysieke oorlog?

GEENS «In West-Europa leven we al 75 jaar zonder ernstig con?ict. Dat is bijna ongezien in onze geschiedenis, met dank aan internationale samenwerkingsverbanden zoals de EU en de VN. De komst van kernwapens heeft vreemd genoeg ook bijgedragen tot de vrede. We kunnen ons geen grote oorlog meer veroorloven, we hebben geleerd dat we elkaar moeten laten overleven, in plaats van te doden. Trek dat gerust door naar migratie, milieu, armoede en economie. Op al die domeinen geldt dat we zelf maar goed kunnen leven, als mensen in andere continenten óók goed kunnen leven. Als Afrikanen geplaagd worden door droog­ te, oorlog of extreme armoe­ de, vertrekken ze naar waar het beter is. We moeten onze kinderen inprenten dat er din­ gen zullen blijven mislopen als ze denken: wij hebben het hier goed, zij moeten hun plan maar trekken. »Wie zijn geschiedenis kent, beseft dat de toestand niet dramatisch is. Ik ben nog niet zo oud, maar ik heb nog nooit iets anders dan crisis mee­ gemaakt: oliecrisis, beurs­ crisis, raketcrisis… Sommige daarvan waren erger dan die van vandaag.»

HUMO De klimaatverandering is toch zeer beangstigend? GEENS «Dat was de oliecrisis in 1973 ook. We mochten niet meer naar school op zater­ dag en niet meer autorijden op zondag. Het einde der tij­ den naderde, want de olie was bijna op. Pas in 1989, bij de val van de Muur, werden we weer optimistisch. Vandaag is er nog minstens voor 200 jaar olie, voor 250 jaar gas en zon en wind in overvloed. Het kli­ maatprobleem is wellicht het belangrijkste van deze tijd, maar we kunnen het oplos­ sen, zoals we gedaan hebben met het lood in de benzine en het gat in de ozonlaag. Maar het is wel een zware opgave.»

HUMO We zijn daar niet zo goed mee bezig. Twee dagen na de massabetoging in Brussel stemde België tegen een nieuwe Europese richtlijn die lidstaten verplicht om 32,5 procent van het verbruik uit groene energie te halen én meer energie te besparen. Pijnlijk, toch? GEENS «Ik ben geen bevoegd minister.»

NIEUW SERVIES

HUMO Wat vindt u van het protest van de gele hesjes?

GEENS «We moeten naar hen luisteren. De Franse premier Édouard Philippe doet dat ook, door de dieselaccijnzen te bevriezen. In België hebben we de uitkeringen verhoogd, en houden werkenden 100 euro netto per maand meer over dankzij de taxshift. Goed, een tankbeurt kost 5 euro meer, maar tegenover die 100 euro meer op je loonbrieje valt dat wel mee. Helaas heb­ ben veel dieselrijders het niet zo breed en kunnen ze niet snel van wagen veranderen. Zij zien alleen die hogere prij­ zen aan de pomp.»

HUMO Ook water en elektriciteit zijn duurder geworden. GEENS «Wij hebben ervoor ge­ kozen om werk minder te be­ lasten en vervuiling wat meer. Ik blijf daarachter staan. Men­ sen kunnen hun gedrag aan­ passen, door minder energie te verbruiken of vaker de iets of de bus te nemen. Helaas is ook dat vaak het moeilijkst voor zij die het lastig hebben. In die zin hebben de gele hesjes gelijk. »Het merkwaardige is dat mensen die heel boos zijn over de klimaatopwarming ook vinden dat de gele hesjes alle steun verdienen. Dat lijkt wat tegenstrijdig.»

HUMO Hoe los je dat op? GEENS «Om de klimaatdoel­ stellingen te halen, moeten we strenger zijn voor de bezitters dan voor de bezitlozen. En we moeten realistische eisen stel­ len. In Noorwegen wonen 6 miljoen mensen op een enorm grondgebied. Zij kunnen meer bijdragen inzake groene ener­ gie dan een klein, dichtbevolkt land als België.»

HUMO Het protest van de Franse gele hesjes barstte los nadat president Macron een half miljoen euro had uitgegeven aan nieuw servies voor de staatsbanketten op het Elysée. Hij richtte zelfs een overlegcomité op om te bepalen hoe de broodbordjes er moesten uitzien. Dan vraag je toch om volkswoede?

GEENS «Frankrijk hecht veel belang aan protocol. Maar het is niet omdat je president of premier bent, dat je moet ge­ nieten van een onvoorstelbare weelde. Nu, de slinger mag niet te ver doorslaan: je moet altijd een zeker zelfrespect uitstra­ len. Het gebouw van mijn mi­ nisterie is zeer bescheiden en verouderd. Als ik een Chinese minister ontvang, fronst die weleens de wenkbrauwen.»

HUMO De parlementaire opzegvergoedingen zetten hier kwaad bloed. Uw partijgenoten Eric Van Rompuy, Pieter De Crem en Jo Vandeurzen verlaten straks het parlement met afscheidscadeaus van honderdduizenden euro. GEENS «Die premies bestaan al lang, en werden al verlaagd, maar mensen nemen er aan­ stoot aan. Ik begrijp dat men zich ergert aan overdreven vertoon en grote kosten. Maar het zou goed zijn om die erger­ nis niet alleen te beperken tot de politiek. Ik zie een aantal milieus waarin decadentie de norm is, en waar veel minder kritiek op komt.»

HUMO Om het voetbal niet te noemen. GEENS «We moeten erover wa­ ken dat een politicus nog een behoorlijk loon krijgt. Vroeger hadden de meeste politici een andere job, nu niet meer. En het kan voor een politicus in­ eens gedaan zijn.»

HUMO Voor ons ook, hoor. GEENS «Maar u krijgt een op­ zegvergoeding. Als een parle­ mentslid niet meer verkozen geraakt, is het gedaan.»

HUMO Voor mannen van het kaliber De Crem en Vandeurzen begint dan vaak de periode waarin ze grof geld kunnen verdienen in raden van bestuur. GEENS «Dat zijn enkelingen, met een lange staat van dienst. De rest moet gaan solliciteren.»

HUMO Het verzet tegen die opzegvergoedingen, maar ook tegen het migratiepact, komt voort uit het buikgevoel van mensen. In uw boek pleit u voor ‘buikcorrecties’. GEENS «In een wereld waarin we meteen ons buikgevoel la­ ten spreken, krijgen vele per­ sonen en ideeën geen kans meer. Als uw gezicht mij niet zou aanstaan, en ik volgde mijn buikgevoel, waren we niet aan dit interview begon­ nen. Zo laat je veel liggen. Ik nodig mensen uit: overstijg die eerste relex en denk die­ per na. Sommigen vinden dat nieuwkomers hier meteen hun cultuur en taal moeten verge­ ten. Maar de Belgen die in de 19de eeuw naar Amerika trok­ ken, hebben hun cultuur ook lang gekoesterd. De Belgische Gazette van Detroit is pas on­ langs opgehouden te bestaan.»

HUMO U gebruikt de metafoor van de egel en de vos om de politiek uit te leggen. De egel is consequent en rechtlijnig, maar vossen zijn behendig en sluw in het uitvoeren van hun plan. U pleit voor meer vossenbloed in de politiek. Beginnen de egels van de N-VA stilaan meer op de vossen van CD&V te lijken? GEENS (lacht) «Een politi­ cus heeft beide eigenschap­ pen nodig. Ik heb een behoed­ zaam parcours gelopen om de minimale dienstverlening voor penitentiair beambten te rea­ liseren, omdat er zoveel weer­ stand was. Maar soms heb je ook egels nodig, zoals Winston Churchill, die bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog zei: ‘Hitler komt hier niet bin­ nen, over mijn lijk.’ Als hij zo­ als 99 procent van zijn colle­ ga’s was geweest, had Engeland vrede gesloten met Duitsland, en waren de Amerikanen mis­ schien niet in gang geschoten.» VRAGEN AAN JAMBON

HUMO Twee weken geleden werd het justitiepaleis in Namen ontruimd wegens brand- en instortingsgevaar, en omdat het personeel risico liep op elektrische schokken. In het Brusselse Hof van Cassatie kwam het plafond naar beneden. Die gebouwen staan symbool voor de penibele situatie waarin onze justitie al decennia verkeert. Wat kunt u daaraan doen?

GEENS (glimlacht) «Wat een heerlijke schietschijf is justi­ tie toch, niet? U weet toch dat gerechtsgebouwen de verant­ woordelijkheid zijn van de Regie der Gebouwen? U zou die vraag dus beter stellen aan be­ voegd minister Jan Jambon. »Maar om u niet te verve­ len, zal ik toch antwoorden. Ons land investeert al 70 jaar te weinig in haar publieke in­ frastructuur, zeker in de juridi­ sche. De meeste justitiegebou­ wen en gevangenissen dateren nog uit de 19de eeuw. Stel u voor dat dat het geval zou zijn voor de scholen en ziekenhui­ zen. Gelukkig heeft men die sneller vervangen. Hetzelfde gebeurt nu met de gerechts­ gebouwen, maar in Namen is dat door planningsproblemen bij de Regie nog niet gelukt. »In mijn toekomstplan heb ik gekozen voor lenige, kleine­ re gebouwen met informatica­ kiosken. In zo’n kiosk moeten mensen hun dossier kunnen opvragen, ook al ligt het in een andere stad. Ik vind die verouderde gebouwen zelf verschrikkelijk erg, maar wij zijn geen Russen of Qatarezen die in drie jaar tijd twintig sta­ dions kunnen zetten.»

HUMO Bent u daar soms jaloers op?

GEENS «Het verloopt daar niet altijd volgens het boekje, maar ik zou soms wel sneller wil­ len gaan dan onze regelzucht toelaat. »In Haren en Dendermon­ de komen er straks ook twee nieuwe gevangenissen. Daar­ mee komen we deze eeuw al aan zeven nieuwe gevangenis­ sen. Dat is niet zo slecht.»

HUMO U kwam dit jaar een paar keer zwaar onder vuur te liggen. Benjamin Herman schoot in Luik twee politieagenten en een voorbijganger dood. Hij zat een straf uit van 12 jaar, pleegde al eerder nieuwe feiten tijdens een penitentiair verlof en stond bekend als geradicaliseerd. Toch liep hij vrij rond en kon hij drie mensen vermoorden. Hoe kan dat? GEENS «Na dat drama heb ik even overwogen om ont­ slag te nemen. Ik was poli­ tiek verantwoordelijk, maar niet persoonlijk. In de jaren 90 was dat anders. Toen be­ sliste minister Wathelet per­ soonlijk over de vrijlating van Marc Dutroux, waardoor hij in de problemen kwam toen Dutroux zijn gruwelijke feiten pleegde. Nu is het niet meer aan de minister om te oorde­ len, maar ook dan kijken ze naar mij. Ik begrijp dat de so­ ciale gevoeligheid voor ver­ oordeelden die een nieuwe kans verprutsen, is gegroeid. Maar de samenleving moet besefen dat er altijd mense­ lijke fouten zullen zijn, wie er ook beslist. En een nulrisico is onhaalbaar, tenzij je elke da­ der levenslang wilt opsluiten. Voor zo’n model pas ik. Sinds de afschaing van de dood­ straf is het de bedoeling om mensen een tweede kans te geven, als het enigszins kan. Dan moeten we hen daar ook zo goed mogelijk op voorbe­ reiden.»

HUMO In april pleegde Marco L. een moord op een gevangenisverpleegster uit Grobbendonk. Hij was vrijgelaten op basis van uw omzendbrief die kortgestraften al na acht maanden laat vrijkomen, in plaats van na drie jaar. De N-VA en Open VLD probeerden die moord in uw schoenen te schuiven. Raakte dat u? GEENS «Ik ben toen gecontro­ leerd boos geworden, ja.»

HUMO Heeft u soms échte driftbuien? GEENS «Jawel, maar niet pu­ bliek (lacht). Die omzendbrief was unaniem goedgekeurd in de regering. Men wist goed wat dat betekende. Ik had er zelf ook moeite mee, maar ik kreeg de overbevolking niet opgelost tijdens de stakings­ periode. Ik moest iets doen om ruimte te scheppen in de gevangenissen, want als een rechter een straf oplegt, moet die binnen een redelijke ter­ mijn worden uitgevoerd.»

HUMO Eén van de moordenaars van Kitty Van Nieuwenhuysen kreeg eind september een enkelband. Hij had 30 jaar cel gekregen en kwam na 10,5 jaar bijna vrij, tot grote woede van de politie. GEENS «Zoiets kan vandaag niet meer, omdat de wet in­ tussen is veranderd. Als die man later was veroordeeld, had hij gezien de ernst van de feiten 25 jaar moeten uit­ zitten. Sommige vinden mij een softie, maar dat heb ík in­ gevoerd.»

HUMO Er schort toch nog veel aan de strafuitvoering. De Antwerpse procureur-generaal Patrick Vandenbruwaene zei dat wie vrijkomt, slecht wordt opgevolgd. Gevangenisstraffen tot vier maanden worden niet uitgevoerd. Er zijn wachtlijsten voor alternatieve straffen. De psychologische begeleiding in de gevangenis is pover en onderbemand. Ook deradicaliseringsamtenaren zijn amper te vinden. GEENS «Onze mensen doen hun uiterste best, maar geld­ en personeelsgebrek zijn vaak een probleem.»

HUMO En dat creëert onveiligheid. We hebben miljarden over voor F-35’s om ons te beschermen tegen buitenlandse dreigingen, maar om de binnenlandse dreiging aan te pakken, moet u in de regering schooien als een bedelaar. Liggen onze prioriteiten wel juist? GEENS «Terechte vraag, maar geld losweken is zeer moeilijk. Als de ene minister geld bij krijgt, verliest de andere.»

HUMO U heeft gezegd dat er binnen de drie jaar nog een proces komt over de Bende van Nijvel. Meent u dat? GEENS «Soms vergis ik me wel eens (monkellachje). Maar in dit geval had ik niet de bedoe­ ling om me te vergissen.»

HUMO Dat is toch zeer onwaarschijnlijk. Het zou willen zeggen dat de speurders nu al verdachten hebben? GEENS «Er wordt hard aan ge­ werkt door uitstekende speur­ ders. De verjaringstermijn loopt af in 2025: als men het proces tijdig wil afronden, moet dat ten laatste over drie jaar starten.»

KLASSENJUSTITIE

HUMO In uw boek pleit u voor een vlotte toegang tot het rechtssysteem, maar met enkele maatregelen heeft u het duurder gemaakt om een rechtszaak te starten. Is dat een manier om te besparen en de gerechtelijke achterstand weg te werken?

GEENS «In elk land bestaat er een grens waaronder het niet de moeite is om te procede­ ren. De laatste tien jaar is die in België verhoogd, omdat hij verschrikkelijk laag was in vergelijking met het buiten­ land.»

HUMO Toch merken advocaten dat mensen niet meer naar de rechtbank stappen, omdat ze het te duur vinden. Sommigen vrezen dat ze kleine zaken, zoals onbetaalde facturen en huurgeschillen, vaker onder elkaar zullen uitvechten. GEENS «Als een zaak om geld draait, is bemiddeling aan­ gewezen. Dat is veel goed­ koper. Voor onbetaalde factu­ ren tussen handelaars hebben wij een eenvoudige procedu­ re bedacht waarvoor mensen niet eens meer naar de recht­ bank moeten komen. Ieder­ een is daar tevreden over. En bij onbetaalde facturen tussen particulieren doen de vrede­ rechters goed werk. Die pro­ cedures zijn echt niet duur: 50 euro, achteraf te betalen door de verliezer. We hebben overi­ gens ook de pro Deo­bijstand hervormd.»

HUMO Juist. U wilde remgeld van 50 euro invoeren voor mensen die geen geld hebben om een advocaat te betalen, maar het Grondwettelijk Hof floot u terug. GEENS «Dat was één aspect, maar niet de essentie van de hervorming. Vroeger werd het pro Deo­systeem soms mis­ bruikt door mensen die er geen recht op hadden. Voort­ aan geldt het voor alleenstaan­ den met een inkomen lager dan 1.000 euro, en gezinnen met een inkomen lager dan 1.250 euro. Verder wordt ook rekening gehouden met het vermogen van wie er gebruik van wil maken. »Om het doemscenario van Bekaert te vermijden, heb ik ook de rechtsbijstandsverze­ kering ingevoerd. Die moet nu ter goedkeuring naar het par­ lement. Veel mensen kunnen zich een auto­ongeval ‘veroor­ loven’ dankzij hun verplichte verzekering. Maar een echt­ scheiding of een bouwgeschil niet. Daarom hebben we een verzekering voor rechtsbij­ stand gecreëerd, met iscaal aftrekbare premies.»

HUMO U heeft ook de afkoopwet heropgevist, waardoor rijke fraudeurs hun strafproces kunnen afkopen. Cynici zeggen dat u de klanten van uw voormalige advocatenkantoor Eubelius een dienst heeft bewezen. Begrijpt u die perceptie? GEENS «U moet opletten met dat buikgevoel (lacht). Ik heb die wet verbeterd, op uitdruk­ kelijke vraag van het open­ baar ministerie. Dat zijn de tegenstrevers van de mensen die ik zogezegd zou steunen. »Sommige grote fraude­ zaken zijn heel moeilijk te be­ wijzen of lopen het risico op verjaring. Dan is alle moeite voor niets geweest. De par­ ketten zijn heel blij dat ze in die gevallen nu een schikking kunnen trefen. Ik had ge­ hoopt op een bredere meer­ derheid in het parlement. Want in het verleden vonden ook de linkse partijen: ‘Als we ze niet kunnen pakken, laat ze dan maar veel betalen.’»

HUMO Het hof van assisen is terug, nadat u het probeerde af te schaffen. Was dat een nederlaag? GEENS «Nee. Als je iets hebt geprobeerd, en het is niet ge­ lukt, kun je ook proberen om dat niet zo erg te vinden en er de voordelen van in te zien. »Voor een aantal uitzonde­ ringen, zoals de Kasteelmoord of de moordzaak van diaken Ivo Poppe, is assisen nuttig. Maar een volksjury is niet ge­ maakt voor het grote proces over de terreuraanslagen in Maalbeek en Zaventem.»

HUMO Wat vindt u van uw bijnaam: de nieuwe Napoleon? GEENS (glimlacht) «Ik gebruik hem zelf niet, wees gerust. Hij is bedacht door mensen die zeer kritisch zijn over sommi­ ge hervormingen.» HUMO Sommige advocaten vinden dat u er een hutsepot van maakt met uw potpourriwetten. ‘Wij kunnen niet meer volgen, hoe moeten we het dan aan onze klanten uitleggen?’ GEENS «Ik krijg klassiek twee verwijten: dat het te traag gaat en dat het te snel gaat. Ik kan met beide verwijten leven.»

HUMO Maar een kat vindt haar jongen niet meer terug in al die hervormingen, zegt men. GEENS «Dat gaat wel over. Ik heb mijn uiterste best gedaan om het zo goed mogelijk te doen. De geschiedenis zal wel over mij oordelen.»

HUMO Wilt u na de verkiezingen opnieuw minister van Justitie zijn? GEENS «Ik ben nergens vra­ gende partij voor, maar alles is bespreekbaar.»

Koen Geens, ‘Wat ik ervan begrijp’, uitgeverij Polis.

‘Ik vind die gebouwen met instortingsgevaar bij justitie verschrikkelijk, maar wij zijn geen Russen of Qatarezen die in drie jaar tijd twintig stadions kunnen zetten.’

Het merkwaardige is dat mensen die boos zijn over de klimaatopwarming de gele hesjes steunen. Dat lijkt wat tegenstrijdig »

Ik gebruik mijn bijnaam, de nieuwe Napoleon, niet zelf. Wees gerust »

‘De samenleving moet besefen dat er altijd veroordeelden zullen zijn die een tweede kans verprutsen. Tenzij je elke dader levenslang wilt opsluiten.’