Lege schelpen zijn potentiële prooien voor fraudeurs

350.000 Belgische bedrijven zijn hier alleen op papier actief. Dat besluit het handelsinformatiekantoor Graydon op basis van een grootschalig onderzoek. Een van de manieren om die 'spookbedrijven' te detecteren, is kijken wie niet tijdig een jaarrekening indient. Justitie telt er zowat 130.000. Maar volgens Graydon is die definitie te strikt. Uit nog meer signalen kan blijken dat in een bedrijf niet veel gebeurt.

Graydon gebruikt een hele reeks parameters om de effectiviteit van de 1,5 miljoen Belgische ondernemingen in beeld te brengen. Is er een (werkend) telefoonnummer, website of mailadres? Wordt elk jaar dezelfde jaarrekening ingediend? Is er personeel ingeschakeld? Krijgt het bedrijf facturen?

Voor dat laatste dook Graydon in de facturatiehistoriek van 8.000 bedrijven, waaronder alle grote energieleveranciers, verzekeraars en telefoonmaatschappijen. 'Een spookbedrijf is geen zwart-witverhaal. Maar als je non-activiteit vaststelt - of een risico daarop - is de kans groot dat het gaat om een spookbedrijf waar eigenlijk niets gebeurt en dat geen reden van bestaan heeft', zegt Eric Van den Broele, senior onderzoeker bij Graydon België.

370.000 zulke bedrijven werden opgelijst. Jobstudenten screenden vervolgens met een steekproef 2.500 van die spookbedrijven op zoek naar een teken van leven, inclusief een bezoek ter plekke. 'Bij 95 procent vonden ze geen enkel spoor, waardoor we van 350.000 spookbedrijven durven te spreken', aldus Vanden Broele.

Spookbedrijven vergroten het risico op een financiële kater voor bonafide bedrijven en zijn een makkelijke prooi voor fraudeurs. '60 procent van alle fraude gebeurt via spookbedrijven of via de recuperatie van zo'n bedrijf. Voor 3.000 à 4.000 euro kan men zo'n vennootschap overnemen en vlug de balans opblinken. Met die kredietwaardigheid slaagt men er bijvoorbeeld in met een leasingmaatschappij een contract af te sluiten voor 15 wagens. Twee weken later zijn de auto's spoorloos', zegt Van den Broele.

Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) maakte het in 2017 mogelijk zeven maanden na de afsluitingsdatum van hun boekjaar ondernemingen te ontbinden die geen rekeningen indienen. Het gerecht treedt op zijn vroegst na een jaar op. Vroeger was dat pas na drie jaar. Dit jaar zijn al 5.000 bedrijven ontbonden, tegen 1.800 vorig jaar.

'Het is belangrijk dat iedereen de regels naleeft. Vennootschappen die dat niet doen, vertekenen het beeld van de economische activiteit. We moeten ook vermijden dat die later als dekmantel worden gebruikt voor criminele activiteiten', zegt Geens.

PATRICK LUYSTERMAN