Wie zal uw geldzaken beheren als u daar zelf niet meer bekwaam voor bent? Via een zorgvolmacht kunt u dat bij­voor­beeld door uw familieleden laten doen.

Zorgvolmachten gaan als zoete broodjes over de toonbank. In vier jaar tijd werden er al bijna 80.000 geregistreerd in het Centraal Register van Lastgevingen en iedere dag komen er een honderdtal bij. ‘Zorg­volmachten zijn dagelijkse kost geworden’, zegt notaris ­Carol Bohyn. ‘Als we echtgenoten over de vloer krijgen die een ­keuzebeding in hun huwelijkscontract willen zetten, sluiten ze bijna altijd ook een zorgvolmacht af. Dan zijn ze in één moeite juridisch ingedekt tegen de twee belangrijkste doemscenario’s: overlijden en onbekwaamheid. Zelfs bij jonge mensen komt een zorgvolmacht steeds vaker ter sprake, bijvoorbeeld als ze samen een huis kopen. Door aan elkaar volmacht te geven, hebben ze de geruststelling dat hun geldzaken niet geblokkeerd worden als een van beiden door een ziekte of een ongeval juridisch onbekwaam wordt.’

Bewindvoerder

Zonder zorgvolmacht duidt de vrederechter bij onbekwaamheid een bewindvoerder aan om uw geldzaken verder te beheren. Dat vooruitzicht schrikt mensen af. ‘Als de vrederechter de familie niet kent, wordt de bewindvoering uitbesteed aan een bevriende jurist die 3 of 4 procent van de inkomsten in eigen zak mag steken’, vreest een lezer. ‘Dat zag ik voor mijn moeder niet zitten.’

Andere klachten over professionele bewindvoerders zijn slechte communicatie en weinig betrokkenheid. Daarbij komt dat ook bewindvoerders gebonden zijn aan administratieve regels en juridische beperkingen. ‘Voor schenkingen of de verkoop van een onroerend goed is sowieso een bijkomende machtiging van de vrederechter vereist’, legt notaris Bohyn uit. ‘Is er geen communicatie meer mogelijk met de onbekwame, dan zijn schenkingen zelfs volledig onmogelijk zonder een zorg­volmacht.’

Eén of alle kinderen?

‘Is er geen communicatie meer mogelijk met de onbekwame, dan zijn schenkingen volledig onmogelijk zonder een zorg­volmacht’ CAROL BOhYN  Notaris

Om zulke scenario’s te vermijden, nemen steeds meer mensen hun toevlucht tot een zorg­volmacht. Partners verkiezen ­doorgaans dat de andere hun geldzaken overneemt als ze dat zelf niet meer kunnen. Ook in hun gemeenschappelijke kinderen hebben koppels meestal het volste vertrouwen.

Notaris Bohyn: ‘Als er meerdere kinderen zijn, adviseren we meestal om hen allemaal volmacht te geven. Dan voelt niemand zich uitgesloten en is de kans op wantrouwen het kleinst. Maar het moet natuurlijk wel werkbaar blijven. Een oplossing is bijvoorbeeld dat transacties tot een welbepaald bedrag door ieder kind afzonderlijk ondertekend kunnen worden, terwijl ze voor grotere bedragen allemaal samen moeten tekenen. Soms zien we ook dat ouders de volmacht uitdrukkelijk willen beperken tot één kind. Dan is het aangewezen dat de andere kinderen toch minstens in­zage krijgen in de verrichtingen en dat ze regelmatig een verslag ontvangen van alle geldbewegingen. Die modaliteiten kunnen allemaal tot in de details vastgelegd worden in de volmacht.’

Beter dan bankvolmacht

Wilt u alleen volmacht geven voor gewone bankzaken – zeg maar: uw inkomsten beheren, uw rekeningen betalen en uw ­belastingen opvolgen – dan kan ook een gewone bankvolmacht soelaas bieden. ‘Klopt, maar het probleem is dat een gewone bankvolmacht vervalt als de volmachtgever onbekwaam wordt’, waarschuwt de notaris. ‘Zijn er tekenen van dementie, dan is de bank in principe verplicht om de volmacht terug in te trekken. Met een geregistreerde volmacht loopt u dat risico niet. Meestal wordt gestipuleerd dat die net op dat moment van toepassing wordt.’

Daarnaast kunt u met een zorgvolmacht ook de toelating geven om vastgoed te verkopen, schenkingen te doen of andere stappen te zetten om belasting te besparen. Ook voor successieplanning is het belangrijk om de krijtlijnen uit te tekenen, adviseert de notaris.

‘De volmachtgever kan bijvoorbeeld vastleggen dat schenkingen alleen toege­laten zijn aan afstammelingen, en dat ze ­allemaal hetzelfde bedrag moeten krijgen op hetzelfde moment. Wij stellen meestal voor om daar ook de kleinkinderen aan toe te voegen.’ Zo kan het geld meteen ­geschonken worden aan de generatie die dat het hardste nodig heeft en kan er bovendien bespaard worden op de erfbelasting.

Laten registeren

Weet u precies wat u in uw volmacht wilt zetten? Dan kunt u er perfect zelf één opmaken en het document laten ondertekenen door alle betrokken partijen. Ter inspiratie vindt u op de website van de Gezinsbond een modeldocument dat u naar believen kunt invullen en aanpassen. Eén ding mag u zeker niet vergeten: laat de volmacht registreren in het Centraal Register van Lastgevingen, want anders vervalt ze wanneer u wilsonbekwaam wordt. Die registratie kost 20 euro.

U kunt uw zorgvolmacht ook laten opstellen door een notaris. Dan neemt hij of zij die registratie op zich. Om volmacht te geven voor handelingen die de tussenkomst van een notaris vereisen, zoals onroerende verkopen of schenkingen, is een notariële volmacht overigens verplicht. Welk prijskaartje daar aan vasthangt? Er bestaan geen vaste tarieven, maar meestal betaalt u hiervoor zo’n 250 à 500 euro. In complexe gevallen kan dat soms ook meer zijn.