De RSZ mag sinds vorig jaar zelf een dwangbevel uitvaardigen als bedrijven geen sociale bijdragen betalen. 38.000 ondernemers kregen een betalingsbevel, zonder dat er een rechter aan te pas kwam.

De Belgische arbeidsrechtbanken kregen vorig jaar zo'n 15.000 zaken binnen waarin ze een uitspraak moesten doen over een geschil rond het betalen van socialezekerheidsbijdragen. Dat is meer dan een halvering ten opzichte van de jaren voordien, toen telkens zo'n 40.000 zaken aanhangig werden gemaakt voor de rechtbank, blijkt uit het antwoord van minister van Justitie Koen Geens (CD&V) op een parlementaire vraag.

De forse daling is het gevolg van de grotere armslag die de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) vorig jaar kreeg om zelf schulden te innen. De RSZ hoeft daarvoor niet meer langs de rechtbank te passeren. Als werkgevers de invordering van sociale bijdragen niet betwisten, mag de RSZ zelf een dwangbevel uitvaardigen en met behulp van een deurwaarder het geld opeisen.

De bedoeling van de hervorming was de arbeidsrechtbanken te ontlasten en te maken dat de RSZ sneller achterstallige sociale bijdragen kan opeisen. 'De hervorming hoort bij een efficiëntere justitie en vlotter verloop van administratieve procedures', zegt de woordvoerder van Geens. 'Door onnodige stappen in de procedure te schrappen komt er ruimte vrij voor de kerntaken van justitie. Ook bedrijven kunnen onderlinge onbetwiste schulden door een deurwaarder laten innen zonder dat er een vonnis van een rechtbank nodig is.'

De huidige werkwijze is veel eenvoudiger dan een procedure voor de arbeidsrechtbank, zegt Kris Wils, woordvoerder van de RSZ. 'Vroeger duurde het gemiddeld drie maanden voor we een vonnis verkregen van de rechter. Nu kan de RSZ als er geen betwisting is direct overgaan tot gedwongen invordering.'

In 2017 vaardigde de RSZ 38.000 dwangbevelen uit. 'Dat zijn dus ook 38.000 gerechtelijke procedures die overbodig geworden zijn', aldus Wils. Het betalingsbevel wordt enkel gebruikt voor schulden waarover in principe geen discussie bestaat. Het gaat dan bijvoorbeeld om verschuldigde RSZ op lonen die door de werkgever zelf werden aangegeven of een bedrijf dat een afbetalingsplan overeenkwam maar dat niet nakomt. Als de sociale inspectie oordeelt dat de aangegeven bijdragen onvoldoende zijn, dan passeert de RSZ wel altijd via de rechtbank voor een dagvaarding om het geld te innen.

Bedrijven die niet akkoord gaan met een dwangbevel kunnen nog altijd verzet aantekenen bij de rechtbank. Maar in de praktijk gebeurt dat slechts in minder dan 0,01 procent van de gevallen, zegt Wils. 'We proberen dat te voorkomen door werkgevers met betalingsmoeilijkheden een afbetalingsplan voor te stellen zodat ze in schijven kunnen betalen.'

De RSZ inde in 2016 58 miljard euro aan werknemers- en werkgeversbijdragen. Cijfers over welk bedrag via een rechterlijk vonnis of een dwangbevel werd geïnd, zijn niet beschikbaar.

KORT

De Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) hoeft niet langer langs een rechter te passeren om de niet-betaalde sociale bijdragen waarover geen discussie bestaat te innen. Daardoor werd de werklast van de arbeidsrechtbanken in 2017 een pak lichter. Terwijl er in 2016 nog 40.000 rechtszaken liepen in verband met geschillen over RSZ-schulden, waren dat er vorig jaar nog maar 15.000.

TOBE STEEL