door farid el mabrouk

Garanties dat het mysterie rond de Bende van Nijvel opgelost raakt, zijn er niet. Maar minister van Justitie Koen Geens (CD&V) wil daar koste wat het kost toch nog voor zorgen. Maandag beslist hij samen met het parket hoeveel extra speurders er worden ingezet. “Ik zeg niet dat we buitenlandse onderzoekers moeten aantrekken, maar we moeten zeker buitenlandse experten vragen hoe zij hiermee zouden omgaan.”

Hoe prioritair is de Bende van Nijvel voor u?

“Ik heb de slachtoffers al verschillende keren ontmoet en ik weet hoe die mensen hebben afgezien. Ik wil koste wat het kost dat dit opgelost raakt. We gaan er in elk geval de nodige manschappen op zetten. Een verdubbeling van het aantal speurders kan zeker, maar het gaat dus niet alleen over het aantal. Ook over welk type speurders het gaat.”

“Ik geloof er nog in, ja. De kans is 1 op 2. Mochten dergelijke feiten zich vandaag weer voordoen, dan zou de kans 9,5 op 10 zijn, met de technieken en de maatschappelijke gevoeligheid van vandaag. Maar we zijn nu wel 30 jaar later.”

Is dit een persoonlijke missie voor u?

“Wat mij bekommert is dat justitie en politie vandaag op dezelfde hoogte worden geplaatst als politie en justitie van toen. Ik wil niet dat men zegt dat Justitie niet werkt omdat het dossier toen niet is opgelost. We moeten niet alleen proberen de wonde te laten helen, maar je moet ook proberen je huidige generatie van politie- en justitiemensen te beschermen voor wat toen is misgelopen. Zij kunnen daar heel weinig aan doen. Ik was zelf tussen de 24 en 27 jaar. Dat is ook voor de mensen die met het dossier bezig zijn zo. Zij dragen geen enkele verantwoordelijkheid.”

Maar voor de geloofwaardigheid van Justitie is het belangrijk dat er nog een oplossing komt …

“Absoluut. Als er ook maar de minste zweem is dat dit zou zijn aangestuurd door bepaalde autoriteiten of door een rijkswachter of weet ik wie, dan moet dat bovenkomen. Mensen mogen niet het gevoel hebben dat de waarheid om die reden niet bovenkomt.”

Over geloofwaardigheid gesproken. Als je ziet dat nu drie vissers een kist met wapens uit het water halen en speurders na 30 jaar nog niet eens de wapens gevonden ... Dan stellen mensen zich vragen.

“Daarover kan ik weinig zeggen. Ik weet niet wat de aard van de vondst is. Alles wat kan bijdragen, moet worden onderzocht.”

De Bende van Nijvel is ongetwijfeld dé schandvlek van Justitie.

“Absoluut. Dat zit mij bijzonder dwars. Ik heb dat als jonge vader meegemaakt. Ik ging toen op vrijdagavond altijd naar de Delhaize in Leuven. Een aanslag had toen dus ook daar kunnen gebeuren. Het is een periode die ik me nog zeer goed herinner. En als je later ontdekt hoe onderzoeken moeten worden gevoerd, dan blijft dat onbegrijpelijk. De staat moet zijn uiterste best doen om die schandvlek uit te wissen.”

U zei afgelopen week dat het onderzoek is gemanipuleerd. Maar u lijkt ook te suggereren dat ook de overheid of de rijkswacht iets met de aanslagen te maken had.

“Ik suggereer dat niet. Het enige wat ik zeg is dat er nu een rijkswachter is die in verband wordt gebracht met de daden. Voor het overige kan ik maar meegeven dat de onderzoeksrechter mij heeft gezegd dat er pogingen tot manipulatie zijn geweest. Mocht ik in het parlement niet over manipulatie hebben gesproken, had het twee dagen later in de krant gestaan. Als minister kan ik niet doen alsof dit niet betekenisvol is. Dan pas krijg je het gevoel dat alles in de doofpot wordt gestoken. Belangrijke mensen zeggen dat er een rijkswachter zou kunnen betrokken zijn. Anderen zijn er van overtuigd dat de Bende gewoon een professionele misdadigersbende was.”

U maakte deze week wel gewag van corporatisme, mensen die dingen toedekken. Dat is toch een rechtstreekse verwijzing naar de toenmalige rijkswacht?

“Corporatisme bestond vroeger in alle beroepen. We zijn daarin wel geëvalueerd. Nu bestaan er klokkenluiders die wantoestanden signaleren, maar 35 jaar geleden niet. Toen werd in elk milieu door de collega’s gezwegen.”

Is die korpsgeest bij de toenmalige rijkswacht dan een verklaring voor vreemde dingen die met het onderzoek zijn gebeurd?

“In het geval van de rijkswachter of een bredere omgeving rond hem kan het wel een verklaring zijn. Als je uitgaat van een professionele misdadigersbende, is het toch wel vreemd dat er nooit verklikkers zijn geweest. Dat begrijpen de onderzoekers niet. Professionele misdadigers worden overigens ook niet graag geassocieerd met dit soort geweld.”

U zegt nu eigenlijk dat de rijkswacht of mensen binnen de overheid ofwel betrokken zijn geweest bij de misdaden of het onderzoek hebben gesaboteerd.

“Er zijn altijd twee grote pistes geweest. Volgens specialisten die het dossier goed kennen zijn de twee mogelijk.”

De speurders gaan er van uit dat de Groep Diane (de elite-eenheid van de rijkswacht, nvdr) betrokken was.

“Wat kan ik daar op zeggen? Sommige ex-leden hebben zelf verklaard dat dit de stempel draagt van de Groep Diane. Maar het is één van de twee pistes.”

De gedachte alleen al dat de aanslagen binnen de overheid zelf werden beraamd, is toch ondraaglijk?

“Dat is zo. Daarom moeten we de waarheid achterhalen, die misschien veel eenvoudiger is. Ik wil niet speculeren, maar het zou ook kunnen dat men gewoon op het spoor uitkomt van een gemene misdadigersbende.”

Een regeling voor spijtoptanten kan misschien nog voor een doorbraak zorgen.

“Na de herfstvakantie moet die afgeklopt worden binnen de regering. In dossiers waar het bewijs nog moeilijk is te vinden en waarbij het milieu zelf de waarheid aan het licht kan brengen, kunnen bekentenissen tegen strafvermindering een goeie techniek zijn. Maar enkel voor zware misdaden.

Sommigen zeggen dat de waarheid enkel aan het licht zal komen wanneer de zaak verjaard is. En dat er dan een waarheidscommissie moet komen.

“Daar is binnen 8 jaar dan nog tijd voor. Vele betrokkenen zullen dan nog niet dood zijn. Dit zijn misdaden die men niet snel vergeet en vergeeft. Dat kinderen hun ouders vermoord hebben zien worden, dat is een beeld dat je nooit vergeet. De waarheid is mooi, maar de straf bovenop de waarheid is nog beter.”