Een geïnterneerde is geen gedetineerde en hoort dus niet in de gevangenis. Daarom wordt begin augustus een gloednieuw forensisch psychiatrisch centrum (FPC), dat plaats biedt aan 182 patiënten, in gebruik genomen. Het FPC Antwerpen in de Beatrijslaan op Linkeroever opende donderdag officieel.

In het nieuwe centrum zullen geïnterneerden, mensen die misdrijven hebben gepleegd maar ontoerekeningsvatbaar werden verklaard, verblijven in het groen, met zicht op de Schelde en de ­kathedraal. De opening van een gespecialiseerd centrum is zeker geen overbodige luxe. Al te vaak vallen ze tussen twee stoelen. Mensen die ontoerekeningsvatbaar zijn, horen niet thuis in de gevangenis want ze zijn niet veroordeeld en hebben een grote zorgbehoefte. Ze kunnen ook niet terecht in de gewone psychiatrie vanwege hun hoog risicoprofiel.

De opening van een forensisch psychiatrisch centrum in Gent in 2014 was een eerste stap in een inhaalbeweging, die kadert in de masterplannen justitie voor een humaan detentiebeleid. Nu staat dus het tweede centrum in de startblokken.

“Het FPC biedt plaats aan 182 patiënten, het merendeel mannen, al is er ook ruimte voor 18 vrouwen”, zegt Inge Jeandarme, directeur patiëntenzorg van de nv FPC, uitbater van het centrum. “De eerste tien patiënten zullen op 7 augustus hun intrek nemen.”

Opleidingen en arbeidstherapie

Het FPC is een gesloten instelling, vergelijkbaar met een psychiatrisch ziekenhuis, maar met een hoge graad van beveiliging. “Een opname in dit centrum beschermt zowel de patiënt als de samenleving”, vervolgt Jeandarme. “De mensen krijgen een psychiatrische behandeling met een aangepaste therapie en begeleiding. Het centrum werkt ook samen met andere voorzieningen in de geestelijke gezondheidszorg voor een geïntegreerde aanpak. De graad van zorg kan afnemen naarmate de patiënt evolueert. Want het doel is een zo groot mogelijke re-integratie in de samenleving, mogelijk zelfs naar begeleid wonen. Daarom worden er opleidingen en arbeidstherapie gegeven. Daar horen bijvoorbeeld eenvoudige huishoudelijke taken bij, zoals gezamenlijk koken. Dat geeft de patiënten structuur en zo leren ze gaandeweg hun leven terug in handen te nemen.”

Het FCP Antwerpen werd donderdag officieel geopend in aanwezigheid van de ministers Jan Jambon (N-VA), Koen Geens (CD&V) en Maggie De Block (Open Vld). “De zorg voor geïnterneerden liet sterk te wensen over”, weet Jambon. “Meermaals werd het beleid veroordeeld omdat te veel van deze mensen in de gevangenis verbleven. Dat aantal gaat in dalende lijn, maar nog steeds zijn het er 720.”

“Niemand verdient het om vergeten te worden”

Ook minister Geens beseft dat er nog veel werk aan de winkel is. “Dit centrum is een stap in de goede richting. Want niemand verdient het om vergeten te worden.”

Minister De Block hecht veel belang aan deze instelling. “Alle burgers verdienen de zorg waarop ze recht hebben. Hier krijgen ze een menswaardige opvang en begeleiding op maat.”

Het centrum, waarvoor de federale regering 60 miljoen euro neertelt, is gelegen op een terrein van ruim 3,8 hectaren groot. Het omvat drie gebouwen met een gesloten en een open afdeling. Naast individuele kamers voor de patiënten en gedeelde leefruimten telt het onder meer een sporthal, een medisch complex voor therapie en een aantal werkplaatsen. Het is gebouwd met veel oog voor duurzaamheid: met zonneboilers, zonnepanelen, recuperatie van regenwater en een groendak. Naast twee gelijkaardige centra in Wallonië, zal ook in Aalst een FPC worden geopend.